Ayet ve hadisler çerçevesinde bir genel kabulün tahlili: “affı olmayan günahlar” meselesi

Abstract

Bu çalışmanın konusunu, gerek halk arasında meşhur bir kanaat olan gerekse yaygın din eğitimi mecralarında sıklıkla zikredilen "şirk ve kul hakkının asla affedilmeyeceği", sair günahların ise affedilebileceği meselesinin tahlili teşkil etmektedir. Kur'ân-ı Kerîm'de ve hadislerde günahların affı hususunda farklı değerlendirmelerin yer aldığı görülür. Âyetlerde umumi bir hüküm olarak Allah Teâlâ'nın günahları bağışlayacağı ifade edilirken bazı âyetlerde şirkin affedilmeyeceği yahut adam öldürenin ebediyen cehennemde kalacağı belirtilmek suretiyle günahlardan bir kısmının istisna edildiği dikkat çeker. Hadislerde ise büyük günahlarla birlikte özellikle kul hakkının da affı olmayan günahlar cümlesinden olduğunu ima eden Rasûlullah'ın (s) ifadeleri mevcuttur. Âyet ve hadislerde bahsedilen "şirk" çerçevesinde oluşan günah tasavvurunda izaha muhtaç bazı noktaların bulunduğu görülmüş, kul hakkının da şirkle birlikte affedilmeyecek günahlar arasında zikredilmesine ilişkin bir konumlandırma problemi müşahede edilmiştir. Adam öldürenin affedilmesi meselesi ise İslâm tarihinin ilk itikâdî tartışmalarına zemin hazırlayan başat tartışma meselelerinden birisi olarak konuyu doğrudan ilgilendirmektedir. Makalede bahsi geçen çerçevede "şirk ve kul hakkı"nın mahiyeti ve affı ile adam öldürmenin cezası, tespit ve tahlil edilmeye çalışılmıştır.