StreszczeniePrawidłowy sposób żywienia odgrywa istotną rolę w profilaktyce i leczeniu osteoporozy. Wśród czynników żywieniowych wpływających na stan kośćca ważne znaczenie ma nie tylko właściwa podaż wapnia i witaminy D 3 , lecz także białka, magnezu, potasu, cynku, manganu, miedzi, witaminy K, witaminy B 6 oraz kwasu askorbinowego. Przyswajalność wapnia z diety waha się od 10% do 40% i zależy od rozpuszczalności formy chemicznej oraz składu diety. Do czynników zwiększających wchłanianie wapnia należą laktoza, inulina, niektóre fruktooligosacharydy i fosfopeptydy kazeiny, lizyna oraz arginina. Obecność w diecie takich składników, jak kofeina, fityniany, szczawiany, nierozpuszczalne frakcje błonnika, a także nadmierna podaż tłuszczu, fosforu, alkoholu i soli kuchennej wpływa na obniżenie biodostępności i przyswajalności wapnia. Edukacja żywieniowa oraz modyfikacja zachowań żywieniowych u pacjentów z osteoporozą są istotnymi czynnikami profilaktycznymi postępu choroby.Słowa kluczowe: osteoporoza, sposób żywienia, zalecenia żywieniowe.
SummaryA well-balanced diet is important in prevention and treatment of osteoporosis. Among nutritional factors influencing bone health not only a proper intake of calcium and vitamin D, but also the supply of protein, magnesium, potassium, zinc, copper, vitamin K, vitamin B 6 and ascorbic acid is important. Assimilability of calcium from the diet ranges from 10% to 40% and depends on chemical molecule's solubility and the composition of the diet. The factors increasing calcium absorption are lactose, inulin, selected fructooligosaccharides and casein phosphopeptides, lysine and arginine. The presence of caffeine, phytins, oxalic derivates, non-soluble dietary fibre fractions and excess intake of fat, phosphorus, alcohol and sodium chloride decrease calcium bioavailability and assimilability. Dietary education and modification of nutritional habits in the group of patients with osteoporosis are important factors preventing future development of this disease.Key words: osteoporosis, dietary habits, nutritional recommendations.
Sposób ¿ywienia zapewniaj¹cy optymaln¹ poda¿ wapnia i witaminy D 3
Nutritional habits providing optimal calcium and vitamin D 3 supplyBogna Grygiel-Górniak Odpowiednio zbilansowana dieta warunkuje prawidłową podaż wapnia i witaminy D 3 . W wieku dorosłym spożycie tych składników pokarmowych zapewnia optymalną masę kostną, zapobiega wystąpieniu osteoporozy, a wapń dodatkowo bierze udział w procesach krzepnięcia krwi i przewodnictwa nerwowo-mięśniowego. O normokalcemii decyduje nie tylko odpowiednia podaż wapnia, lecz także jego biodostępność warunkowana prawidłową funkcją przewodu pokarmowego i hormonalnego oraz dobrym stanem zdrowia. Warto podkreślić, że wiele czynników może być przyczyną nieprawidłowe-