Carbon in Particulate Matter in the air

Abstract

Institut za medicinska istra`ivanja i medicinu rada, Zagreb, HrvatskaUgljik (lat. carbo) u elementarnom stanju pojavljuje se kao dijamant, grafit, fuleren i crni amorfni ugljik. Crni amorfni ugljik nalazi se i u lebde}im ~esticama u atmosferi, a glavni oblici su: elementarni (EC), organski (OC) i karbonatni (CC) ugljik. Atmosferske ~estice ugljika emitiraju se iz vi{e od 70 razli~itih vrsta izvora one~i{}enja zraka. EC je primarni one~i{}iva~ koji nastaje nepotpunim izgaranjem fosilnih i biljnih goriva, a pojavljuje se jo{ i kao ~estice ~a|e te ga nalazimo i u sedimentima, tlima i ledu. Mnoga kvantitativna odre|ivanja EC temelje se na njegovoj kemijskoj inertnosti, termi~koj stabilnosti i opti~kim svojstvima. Organski spojevi kao {to su policikli~ki aromatski ugljikovodici (PAU), poliklorirani bifenili (PCB), poliklorirani dibenzo-p-dioksini i furani, polibromirani difenileteri te druga organska one~i{}enja nastaju procesima izgaranja i stvaranja sekundarnih organskih aerosola, a ubrajaju se u organski ugljik (OC). Svrha je ~lanka opisati razli~ite oblike ugljika u lebde}im ~esticama u zraku, njihov negativni u~inak na zdravlje ljudi, klimu i atmosferu te opisati metode za njihovo odre|ivanje.