Carpinus betulus L. (Adi Gürgen) ve Carpinus orientalis Mill. (Doğu Gürgeni) fidanlarının bazı kalite özellikleri üzerine yükseltinin etkisi

Abstract

This study aims to determine some morphological characteristics of two-year-old common hornbeam (Carpinus betulus L.) and oriental hornbeam (Carpinus orientalis Mill.) seedling and to determine the quality classes of the seedlings according to Turkish Standards Institute’s (TSI) seedling quality standards and sturdiness quotient values. As a study material, two-year-old common hornbeam and oriental hornbeam seedlings, grown from seed obtained from three different altitudes as lower (0-400 m), mid (400-800 m) and upper (800-1200 m) in the Trabzon-Maçka watershed were used. The seedlings were grown in seedbeds in open nursery conditions of Karadeniz Technical University Forestry Faculty Research and Application Greenhouse. Seedling length and root collar diameter were measured in two-year-old seedlings. The sturdiness quotient was calculated with the data of the measured seedling morphological characteristics. Quality classes were classified according to TSI seedling quality standards determined for hornbeam seedlings. The highest mean seedling length for common hornbeam was determined as 48.76 cm at the 3rd altitude level, while the highest mean seedling length for oriental hornbeam was found as 38.90 cm at the 2nd altitude level. The mean root collar diameters for were varied between 4.97-5.23 mm in common hornbeam and 4.62-5.09 mm in oriental hornbeam. As a result of variance analysis, statistically significant differences (p

Morphogenetic variations of Pinus sylvestris L. seedlings depending on altitude

“…Similarly, there are studies that determine the variations according to the populations in species such as Turkish pine (Pinus brutia: Işık, 1986;Işık, 1994;Işık and Kara, 1997), oriental spruce (Picea orientalis: Atasoy, 1996;Güney et al, 2019), Kazdagi fir (Abies nordmanni-ana spp. equi-tojani: Velioğlu et al, 1999), maritime pine (Pinus pinaster: Şimşek et al, 1985), umbrella pine (Pinus pinea: Yahyaoğlu et al, 2012), oriental beech (Fagus orientalis: Güney et al, 2016), common hornbeam (Carpinus betulus: Güney et al, 2015;Atar et al, 2017;Atar, 2021), and oriental hornbeam (Carpinus orientalis: Güney et al, 2013;Atar et al, 2014;Atar and Güney, 2021).…”

Carpinus orientalis Mill. Fidanlarının Kalite Özellikleri ve Morfogenetik Varyasyonlar

“…Doğu kayını türünde yapılan bir çalışmada, farklı populasyonlara bağlı olarak fidan boyu ve kök boğaz çapının önemli farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir (Gülseven ve ark., 2019). Benzer şekilde, Kazdağı göknarı (Velioğlu, 1999), kızılçam (Işık, 1994;Işık ve Kara, 1997), doğu kayını (Güney ve ark., 2016), fıstıkçamı (Yahyaoğlu ve ark., 2012), doğu ladini, (Atasoy, 1996;Güney ve ark., 2019), sahil çamı (Şimşek ve ark., 1985), doğu gürgeni (Güney ve ark., 2013;Hatipoğlu, 2013;Atar ve ark., 2014;Atar ve Güney, 2021) ve adi gürgen (Güney ve ark., 2015;Atar ve ark., 2017;Atar, 2021) türlerinde de çeşitli morfolojik özellikler kullanılarak populasyonlara göre varyasyonları ortaya koyulmuştur.…”

“…Kestek (2012) bir yaşındaki sapsız meşe fidanlarında yaptığı çalışmada, en yüksek Gİ değerini %39,6 ile rutin olarak yetiştirilen kontrol fidanlarında, en düşük Gİ değerini ise %28,7 ile tüplü olarak yetiştirilen fidanlarda elde ettiğini bildirmiştir. Atar (2021) gürbüzlük indisine göre, adi gürgende fidanlarının %11,5'inin, doğu gürgeni fidanlarının %27,2'sinin kaliteli ve orta kaliteli sınıfına girdiğini, adi gürgen fidanlarının %88.6'sının ve doğu gürgeni fidanlarının %72,8'inin düşük kaliteli ve kullanıma uygun olmayan fidan sınıfında yer aldığını bildirmiştir. Yapılan başka bir çalışmada, İran palamut meşesinin Gİ değerlerinin ekim sıklığına göre farklılık gösterdiği ve değerlerin 43 ile 53 arasında değiştiği belirtilmiştir (Çanakçı, 2011).…”

“…Ekolojik değişkenler arasında rakım en önemli faktörlerden biridir ve rakım değişimine bağlı olarak birçok ekolojik özellik de farklılık göstermektedir. Rakım artışına bağlı olarak ekolojik özelliklerde, özellikle de iklim değişkenlerinde meydana gelen değişikliklerin, bitkilerin ileri yaşam öyküsü ve evrimsel tepkileri ile ilişkili olduğu belirtilmektedir (Aragon ve ark., 2012;Leingartner ve ark., 2014;Güney ve ark., 2019;Atar, 2021;Koç, 2022;Tekin ve ark., 2022;Çetin ve ark., 2023;Güney ve ark., 2023).…”

“…Morfolojik özellikler arasında, fidan boyu ve kök boğazı çapı ölçülmesi en kolay olanlardır (Haase, 2008). Birçok türün fidan kalitesinin belirlenmesinde morfolojik parametrelerin kullanıldığı çeşitli çalışmalar bulunmaktadır (Donahue ve Upton, 1996;Apholo ve Rikala, 2003;South ve ark., 2005;Ayan ve Tilki, 2007;Yer ve Ayan, 2011;Çiçek ve ark., 2011;Aksu ve Tilki, 2015;Ivetić ve ark., 2016;Bilgin, 2019;Ayan ve ark., 2020;Atar 2021). Ancak, Türkiye'de önemli bir yayılış alanına sahip ağaç türlerimizden olan doğu gürgeninin fidan özelliklerine ilişkin literatürde kısıtlı sayıda çalışma mevcuttur.…”