Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri İle Arazi Seçimi: Tuğla Fabrikası Toprak Tedariği Örneği

Abstract

ÖzetTuğla fabrikalarının üretimde kullandıkları en önemli hammadde kil oranı yüksek topraktır. Şirketler maliyetlerini azaltmak için hammadde tedariğinde en uygun araziyi bulmayı hedeflemektedirler. Bu çalışmada tuğla fabrikasına hammadde tedariği için arazi seçiminde kullanılabilecek kriterler ve alt kriterler uzman kişilerle yapılan görüşmeler sonucunda tespit edilmiştir. Tespit edilen kriterlerin ağırlıklarını belirlemek amacıyla da çok ölçütlü karar verme yöntemlerinden biri olan Analitik Hiyerarşi Prosesi(AHP) kullanılmıştır. Çalışmada kullanılan veriler Ankara'da bulunan bir tuğla fabrikasından elde edilmiştir ve alternatif araziler belirlenmiştir. AHP yönteminde tespit edilen kriter ve alt kriterlerin ağırlıkları TOPSIS yönteminde kullanılarak en iyi alternatif belirlenmiştir. Belirlenen alternatifler sıralanarak hangi alternatifin önce tercih edilmesi gerektiği belirlenmiştir. Bu çalışma ile tuğla fabrikaları için arazi seçiminde yol gösterecek bir yöntem geliştirilmiştir. Bu alanda ilk defa çok ölçütlü karar verme yöntemleri ile bir çalışma yapılmıştır. AbstractThe most important raw material used by brick factories in production is soil with high rate of clay. Companies aim to find the most suitable land for raw material procurement to reduce costs. The criteria and sub-criteria that can be used for the selection of land for the supply of raw materials to the brick factory were determined as a result of interviews with experts. Analytical Hierarchy Process (AHP), one of the multi-criteria decision making methods, was used to determine the weights of these criteria. Data were obtained from a brick factory in Ankara and alternative lands were identified. Each alternative was scored according to the determined criteria and the alternatives were compared with TOPSIS method. In the TOPSIS method, the weights obtained by AHP method were used as criterion weights. As a result, criteria and sub-criteria for soil supply for raw materials to brick factories which have not been studied before were determined, weights of these criteria were determined and alternatives were selected with TOPSIS method. In this study, a method has been developed to guide the selection of land for brick factories. For the first time, a study with multi-criteria decision making methods has been conducted in this field.