Ö ÖZ ZE ET T A Am ma aç ç: : Multipl skleroz (MS), santral sinir sisteminin multifokal, inflamatuar ve demiyelinizan hastalığıdır. Seyrinde sıklıkla izlenen sensöriyel, piramidal ve serebellar bulgular yanında, olgu sunumları şeklinde bildirilen çok çeşitli nadir semptomlar mevcuttur. Bu çalışmada bu nadir semptomları gözden geçirmek ve daha önce çalışılmamış bir şekilde geniş bir MS populasyonundaki sıklıklarını saptamak amaçlanmıştır. G Ge er re eç ç v ve e Y Yö ön nt te em ml le er r: : 1968-2010 yılları arasındaki nöroimmünoloji ünitesi kayıtları retrospektif olarak nadir semptomlar açısından gözden geçirilmiş ve semptomların sıklıkları hesaplanmıştır. B Bu ul lg gu ul la ar r: : Bu çalışma, nöroimmünoloji ünitesinde kesin MS tanısı alan 557 hastayı içermektedir. İncelenen populasyonda 81 hastada, 97 nadir semptom izlenmiştir. Bu grup, hastaların %14,5'ini oluşturmuştur. Gözlenen nadir semptomlar optik sinir ve trigeminal nevralji dışı kraniyal sinir tutulumları, beyin sapı sendromları, nöbetler, psikiyatrik bozukluklar, hareket hastalıkları, kortikal disfonksiyonlar, periferik sinir bozuklukları ve ensefalopati olarak gruplanmıştır. En sık izlenen nadir semptom grubu kraniyal sinir tutulumları olmuştur. Bu grup içinde de en sık tutulumun 6. sinir paralizisi olduğu görülmüştür. Diğer göreceli olarak sık görülen nadir semptomlar sırayla beyin sapı sendromları ve nöbetler, hareket hastalıkları ve psikiyatrik bozukluklar olarak bulunmuştur. Bu nadir semptomlar 21 hastada ilk tanı anında izlenmiştir. S So on nu uç ç: : Bu retrospektif çalışma, MS'nin santral sinir sisteminin tüm alanlarını etkilemesi, ayrıca periferik sinir sistemi demiyelinizasyonunun da tabloya eşlik edebilmesi nedeni ile hastalık seyrinde çok çeşitli semptomların ortaya çıkabileceğini desteklemektedir.A An na ah h t ta ar r K Ke e l li i m me e l le er r: : Multipl skleroz; belirti ve bulgular; kraniyal sinir hastalıkları A AB BS S T TR RA AC CT T O Ob bj je ec ct ti iv ve e: : Multiple sclerosis (MS) is multifocal, inflammatory and demyelinating disease of the central nervous system. In addition to common symptoms like optic neuritis, sensorial, pyramidal and cerebellar dysfunction there are also a wide range of rare symptoms that have been reported as case reports. In this study we aimed to review the rare presentations and estimate their frequency in a large definite MS population which has not been studied before. M Ma at te er ri ia al l a an nd d M Me et th ho od ds s: : The database of our neuroimmunology unit between 1968-2010 was searched for patients presenting with rare symptoms. R Re es su ul lt ts s: : This study included 557 clinically definite MS patients. We observed 97 rare symptoms in 81 patients in our study population. This group was 14,5% of our total population. The observed rare symptoms have been classified as cranial nerve involvement, brain stem syndromes, seizures, psychiatric disorders, movement disorders, cortical dysfunction, peripheral nerve involvement and encephalopathy. The most frequent rare symptom group was...