De invloed van Brussel op het Frans in België

Abstract

De rol van grote steden in de evolutie van talen trekt de aandacht van taalkundigen al sinds een aantal decennia. Als doorreisplaats, ontmoetingsplaats en discussieplaats zijn stedelijke centra echte linguïstische innovatiepolen, en hun invloed laat zich ook gevoelen buiten de grenzen van de agglomeratie. De invloed van de grote stedelijke centra op de evolutie van het Frans in België werd nog niet grondig bestudeerd, niet wat betreft het heden, noch het verleden. Deze bijdrage sluit aan bij deze thematiek en richt zich op het Frans dat vandaag in Brussel gebruikt wordt. Na een korte herhaling van de geschiedenis van de talen van de hoofdstad en een scherpstelling van de -soms misleidende -noemer "Brussels Frans", behandelt deze bijdrage de "Brussels Franse" woordenschat en zijn Germaanse component en onderscheidt ze vormen en zegswijzen die specifiek zijn voor de hoofdstad van degene die gedeeld worden met Wallonië. Aan de hand van een aantal voorbeelden, proberen we het statuut van het Frans dat in Brussel gebruikt wordt beter te begrijpen alsook de rol van de hoofdstad in de dynamiek van het Frans dat gebruikt wordt in België. Michel Francard is professor aan de Inleiding 1De rol van grote steden in de evolutie van talen trekt de aandacht van taalkundigen al sinds een aantal decennia. Als doorreisplaats, ontmoetingsplaats en discussieplaats zijn stedelijke centra echte linguïstische innovatiepolen, en hun invloed laat zich ook gevoelen buiten de grenzen van de agglomeratie.De invloed van de grote stedelijke centra op de evolutie van het Frans in België werd nog niet grondig bestudeerd, niet wat betreft het heden, noch het verleden. Er bestaan uiteraard sociolinguïstische studies die in grote lijnen de evoluties van het taalgebruik van de stadsbevolking beschrijven maar slechts erg weinig daarvan beschrijven ook de karaktertrekken van de taalvariëteiten die gebruikt worden in de belangrijkste Franstalige steden van het land.Deze bijdrage behandelt bondig het Frans dat vandaag in Brussel gebruikt wordt. Na een korte herhaling van de geschiedenis van de talen van de hoofdstad (1) zullen we verduidelijken welke lading de -soms misleidende -vlag "Brussels Frans" dekt (2). Daarna zullen we de "Brusselse" woordenschat toelichten (3) door de verschillende vormen en uitdrukkingen die specifiek zijn voor de hoofdstad te onderscheiden (3.1) van deze die ook gebruikt worden in Wallonië (3.2). Aan de hand van deze voorbeelden zullen we proberen om het statuut van het Frans dat gebruikt wordt in Brussel en zijn rol in de dynamiek van het Frans dat gebruikt wordt in België beter te begrijpen.