E-Ti̇careti̇n Yükseli̇şi̇: Kentsel Alana Etki̇ler Ve Uyumlanabi̇li̇r Mekansal Planlama İçi̇n Poli̇ti̇ka Öneri̇leri̇

Abstract

Bireylerin internet üzerinden alışveriş yapma alışkanlıkları teknolojik ve dijital dönüşümlerden olumlu yönde etkilenmektedir. Bunu takiben elektronik ticaret (e-ticaret) ekosistemindeki alıcı ve satıcı sayısındaki artışın kentsel alana doğrudan ve dolaylı etkileri vardır. Özellikle ulaştırma, lojistik, perakende ve gayrimenkul sektörlerinde görülen ve adı geçen sektörlerin uyum sağlamasını gerektiren bu yeni gelişmenin kent planlamada yeterince dikkate alınmadığı açıktır. Bu araştırma, pandemi döneminin ardından yükselen e-ticaret faaliyetlerinin kentsel alana olası etkilerini değerlendirmekte ve kent planlamanın bu gelişmelere paralel olarak ne şekilde kurgulanabileceğine dair politikalar önermektedir. Bu etkiler; depolama alanı ve lojistik altyapı ihtiyacı, teslimatların yol açtığı trafik sıkışıklığı, fiziksel perakendenin azalan önemi ve talebin farklı gayrimenkul türlerine kayması olarak özetlenebilir. Bu amaçla araştırmada uyumlanabilir planlama yaklaşımı kuramsal olarak ele alınmakta, e-ticaretin kentsel alana etkilerini değerlendirebilmek amacıyla ilgili literatür taranarak sonuçlar ‘ulaştırma ve lojistik’ ile ‘perakende ve gayrimenkul’ olmak üzere iki başlıkta sınıflandırılmaktadır. Ayrıca, çalışma kapsamında kuramsal ve kavramsal araştırmalardan yola çıkarak e-ticarete ‘mekansal örgütlenme’ ile ‘politika ve düzenlemeler’ bağlamında uyumlanmaya yönelik politika önerileri içeren bir kent planlama çerçevesi oluşturulmaktadır. Kentsel alanda e-ticaret kaynaklı dönüşümlerin incelenmesinin kalkınma politikalarına ve kent planlamaya yön vereceği öngörülmektedir.