Etkileşimli Kitap Okuma: Dil ve Erken Okuryazarlık Becerilerinin Geliştirilmesinde Etkili Bir Yöntem

Abstract

ÖzErken okuryazarlık, çocukların okul öncesi dönemde okuma ve yazmaya ilişkin kazanmaları gereken önkoşul bilgi, beceri ve tutumları içermektedir. Yapılan birçok çalışmada erken okuryazarlık becerilerinin gelecekteki okuma yazma ve akademik becerileri güçlü bir şekilde yordadığı gösterilmiştir. Araştırmalardan elde edilen sonuçlar kısa ve uzun dönemde okul başarısı üzerinde etkili olduğu gözlenen erken okuryazarlık becerilerinin, okul öncesi dönemde desteklenmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Yetişkinlerin ev ve okul ortamlarında çocuklarla gerçekleştirdikleri birlikte kitap okuma etkinlikleri de, erken okuryazarlık becerilerinin desteklenmesinde en sık kullanılan müdahale yöntemlerinden birisidir. Alanyazında, yetişkinin çocuğa yönelik öğretici davranışlarını içeren kitap okuma etkinliklerinin, çocukların dil gelişimleri üzerinde etkili olduğu gösterilmiştir. Bu bağlamda geliştirilen ve yetişkin ile çocuk arasında etkin bir iletişimi temel alan Etkileşimli Kitap Okuma (EKO) uygulamaları ise yetişkinin okuma sırasında aktif dinleyici konumunda olması, çocuğa öykü ile ilgili sorular yönelterek konuşma fırsatları sağlaması, bilinmeyen sözcükleri tanımlaması ve çocuktan gelen yanıtları tekrarlayarak genişletmeler yapması bakımından geleneksel uygulamalardan farklılaşmaktadır. Çok sayıda çalışmada EKO'nun çocukların dil, erken okuryazarlık becerileri ve okumaya yönelik tutumları üzerindeki olumlu etkilerinin olduğu ve gelişen bu becerilerin akademik başarıya önemli katkılarının olduğu gösterilmiştir. Bu noktadan hareketle bu yazıda, EKO yöntemi ele alınmış ve uygulama adımlarına ilişkin bilgi verilmiştir.Anahtar sözcükler: Erken okuryazarlık, okul öncesi dönem, etkileşimli kitap okuma  Bu çalışma TÜBİTAK tarafından desteklenen 111K161 nolu proje kapsamında yürütülmüştür.

Etki̇leşi̇mli̇ Okuma Ve Keli̇me Hazi̇nesi̇

“…Okuma; görsel, serbest, güdümlü, bilgilenimsel ve yazınsal, anlamlı, hızlı, seçmeli, eleştirel (Arıcı, 2012) ve etkileşimli okuma gibi birçok türe sahiptir. Bu türler arasında çocukların dil gelişiminde ciddi bir etkiye sahip olan etkileşimli okuma, okuyucu ile dinleyicinin zamanla rolleri değiştiği, okuyucunun belirlediği aralıklarda durdurarak, dinleyicileri okuma sürecine dâhil etmesiyle etkileşimin sağlandığı bir okuma yöntemidir (Akoğlu, Ergül ve Duman, 2014;Bıçakçı, Er ve Aral, 2018;Ergül, Akoğlu, Sarıca, Tufan ve Karaman, 2015;Ergül, Sarıca ve Akoğlu, 2016;Halat, 2017;Justice ve Pence, 2005;Metin ve Gökçay, 2014;Snow ve Ninio, 1986;Şimşek, 2017;Tetik ve Erdoğan, 2017;Whitehurst ve diğerleri, 1988).…”

Impact of Dialogic Reading on Reading Motivation

“…Buradan hareketle etkileşimli okumanın, okuma motivasyonunu olumlu yönde etkilemesinde önemli bir etken olduğu söylenebilir. Yapılan bazı araştırmalar da etkileşimli okumanın okuma motivasyonunu olumlu yönde etkilediğini ortaya koymaktadır (Ergül, Sarıca ve Akoğlu, 2016;Lever ve Senechal, 2011;Sperling ve Head, 2002). Fakat bazı araştırmalar etkileşimli okumanın, okul öncesi öğrencilerin dinledikleri hikayeyi anlamalarında ve fonolojik farkındalıklarını olumsuz etkilediğini göstermektedir (Parish-Morris vd., 2013;Wood vd., 2010).…”

A Case Study Investigating the Language Development Process, Early Literacy Experiences and Educational Problems of a Gifted Child

“…There are some studies conducted in our country and abroad on early literacy skills (Ergul et al, 2016;Altinkaynak & Akman, 2016;Uyanik & Kandir, 2010;Ergul et al, 2014;Karaman & Gungor Aytar, 2016;Asici, 2009;Atlar & Uzuner, 2018;Yazici & Kandir, 2018;Cabuk, 2015;Kargin et al, 2015;Altun & Tantekin Erden, 2016;Lonigan et al, 2000;Whitmore at al., 2004;Farver et al, 2009;Fielding-Barnsley & Purdie, 2002;Bernhardt & Major, 2005;Bowyer-Crane et al, 2008). Views regarding the education of gifted individuals have been investigated through both university students (Kadioglu Ates et al, 2017) and teachers (Vatansever Bayraktar et al, 2018;Tortop & Kunt, 2013), and papers, theses, research papers have been published regarding the subject.…”