FDI and human capital

Abstract

Σε αυτή την σειρά άρθρων προσπαθούμε να προσδιορίσουμε τους προσδιοριστικούς παράγοντες των εισερχόμενων άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο ανθρώπινο κεφάλαιο και την εκπαίδευση κατά φύλο. Η παρούσα διδακτορική διατριβή αποτελείται από τρεις ανεξάρτητες εργασίες, εκ των οποίων η πρώτη είναι αφιερωμένη αποκλειστικά στην μελέτη του ανθρωπίνου κεφαλαίου, η δεύτερη στην επίδραση της εκπαίδευσης με βάση το φύλο λαμβάνοντας υπόψιν διαφορετικά είδη και επίπεδα εκπαίδευσης, και η τρίτη στον τρόπο με τον οποίο η εκπαίδευση των γυναικών και η κουλτούρα διαμορφώνει τις εισερχόμενες ΑΞΕ λαμβάνοντας υπόψιν το οικονομικό, εκπαιδευτικό και θεσμικό περιβάλλον. Η πρώτη εργασία, που παρουσιάζεται στο Κεφάλαιο 2, αξιολογεί το ρόλο του ανθρωπίνου κεφαλαίου στην προσέλκυση ΑΞΕ στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Ειδικότερα, παρέχει μια αναλυτική διερεύνηση του ρόλου του ανθρωπίνου κεφαλαίου, των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων στην εγκατάσταση των ΑΞΕ συγκρίνοντας τις Δυτικές (ΕΕ-15) και τις Κεντρικές και Ανατολικές (ΕΕ-11) χώρες της ΕΕ. Σε αντίθεση με τις προϋπάρχουσες μελέτες εξετάζουμε μία εκτεταμένη λίστα παραδοσιακών και καινούριων προηγμένων μέτρων που συλλαμβάνουν το ανθρώπινο κεφάλαιο, ακόμη και διαφορετικών σχολικών συστημάτων. Αξιολογούμε, για πρώτη φορά, στην ιστορία των ΑΞΕ, την τεχνολογική έναντι της γενικής εκπαίδευσης, ακολουθώντας τα Τεχνολογικά και Εκπαιδευτικά Προγράμματα της ΕΕ καθώς και την ποιότητα του ανθρωπίνου κεφαλαίου όπως μετράται με διεθνείς βαθμολογίες. Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν μια κύρια διαφορά σχετικά με τα θεωρητικά και τεχνολογικά προγράμματα εκπαίδευσης για τις δύο υπο-περιφέρειες – επιπλέον, λαμβάνουμε μία κύρια διαφορά για συγκεκριμένα προσόντα στις διεθνείς βαθμολογίες. Υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για πιθανή εσωτερική και εξωτερική αναποτελεσματικότητα στην εκπαίδευση στις ΕΕ-11 σε σχέση με τις ΕΕ-15, που αποτελεί αναγκαίο στοιχείο για επαναξιολόγηση και αναδιάρθρωση του εκπαιδευτικού τους συστήματος σε μια κατεύθυνση αποτελεσματικότερης χρήσης κεφαλαίων – αυτό μπορεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας, και επομένως να τονώσει υψηλότερης αξίας ΑΞΕ. Τα αποτελέσματα επίσης υποδεικνύουν χρήσιμα συμπεράσματα για τα στελέχη που θα πρέπει να παρακολουθούν στενά τις μεταρρυθμίσεις της εκπαίδευσης. Η δεύτερη εργασία (Κεφάλαιο 3) αποτελεί μία συστηματική ανάλυση της σχέσης των ανισοτήτων στην εκπαίδευση κατά φύλο και των εισερχόμενων ΑΞΕ στις ΕΕ-15 και ΕΕ-13 προκειμένου να εντοπίσει πιθανές διαφορές μεταξύ τους. Εξετάζουμε διάφορα μέτρα ανθρωπίνου κεφαλαίου με βάση το φύλο, ώστε να συλλάβουμε την περίπλοκη φύση του ανθρωπίνου κεφαλαίου και της εκπαίδευσης αναφορικά με το επίπεδο και το είδος της εκπαίδευσης και να δούμε τι είναι πιο σημαντικό στα μάτια των ξένων επενδυτών. Χρησιμοποιώντας εκτιμήσεις διαστρωματικών δεδομένων, συμπεραίνουμε ότι η μείωση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων με βάση το φύλο και στις δύο υπο-περιφέρειες διευκολύνει την απορρόφηση των εισερχόμενων ΑΞΕ. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να ενισχύσουν την ισότητα με βάση το φύλο στην τεχνολογική εκπαίδευση στα παλαιότερα μέλη της ΕΕ ενώ προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην ισότητα στην γενική εκπαίδευση στις Κεντρικές και Ανατολικές χώρες της ΕΕ. Η τρίτη εργασία (Κεφάλαιο 4) εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο η κουλτούρα, η θρησκεία και η εκπαίδευση διαμορφώνουν τις ΑΞΕ στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περίοδο 2000-2012. Αναφορικά με την εκπαίδευση, επικεντρωνόμαστε στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και στους τομείς Φυσικής, Τεχνολογίας, Μηχανικής και Μαθηματικών (γνωστών ως STEM – Science, Technology, Engineering and Mathematics) – οι τομείς STEM είναι ουσιαστικής σημασίας για τη σύγχρονη αγορά εργασίας. Ωστόσο, το ποσοστό αποφοίτησης στην ΕΕ είναι πολύ χαμηλό. Τα αποτελέσματα αποκαλύπτουν ότι όχι μόνο οι απόφοιτοι της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αλλά και οι απόφοιτοι της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε τομείς STEM είναι σημαντικοί παράγοντες για την προσέλκυση ΑΞΕ. Επιπλέον, η παρουσία γυναικών με εκπαίδευση STEM αποτελεί ένα ιδιαίτερα ελκυστικό χαρακτηριστικό για τις ΑΞΕ. Τέλος, το θεσμικό πλαίσιο, η κουλτούρα και το οικονομικό περιβάλλον αποτελούν σημαντικούς καθοριστικούς παράγοντες για την προσέλκυση ΑΞΕ.Το Κεφάλαιο 5 απεικονίζει τα συμπεράσματα και τονίζει ορισμένες πολιτικές κατευθύνσεις σχετικά με το πώς το ανθρώπινο κεφάλαιο, η εκπαίδευση κατά φύλο και ιδιαίτερα η εκπαίδευση των γυναικών τονώνουν τις ΑΞΕ και πού θα πρέπει να επικεντρώνονται περισσότερο οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής.