Generał Ludwik Michał Pac w służbie Napoleona

Abstract

Wśród wielu magnackich rodzin polskich i litewskich, które stanęły u boku Napoleona w burzliwej epoce początków XIX w., nie mogło zabraknąć przedstawiciela wielkiego i zasłużonego litewskiego rodu Paców. Był nim Ludwik Pac, ostatni z rodu, który podjął służbę w armii napoleońskiej. Ludwik Michał Pac urodził się 19 maja 1779 r. w Strasburgu, jako syn Michała herbu Gozdawa, generała majora, starosty kowieńskiego i borciańskiego, oraz Ludwiki z Tyzenhauzów 1 . Odebrał staranne wychowanie we Francji, w Anglii i w Polsce. Jego dzieciństwo nie należało jednak do najszczęśliwszych, ponieważ małżeństwo rodziców nie było udane 2 . Po rozwodzie Ludwika poślubiła generała Pawła Grabowskiego, a po jej śmierci w 1791 r. młodym Ludwikiem Michałem zaopiekował się wuj Ignacy Tyzenhauz, Michał Pac bowiem po rozpadzie małżeństwa pogrążył się w rozpaczy. Doprowadził przy tym do poważnego zadłużenia majątku i nie był w stanie zająć się wychowaniem syna. W 1796 r. młody Pac rozpoczął naukę w Szkole Głównej Wileńskiej 3 . Rok później 1