Hamburger Ekonomisi ve Big Mac Endeksi: Ampirik Bir Analiz

Abstract

Ekonomist dergisi 1986 yılından bu yana satın alma gücü paritesi teorisine dayanan “Big Mac Endeksi” adını verdikleri gayri resmi bir ekonomik gösterge yayımlamaktadır. Satın alma gücü paritesi teorisine göre aynı veya benzer ürünlerin fiyatları, döviz kurları nedeniyle farklı ülke ve bölgelerde aynı olmalıdır. Farklılıklar ise para birimlerinin aşırı veya az değerlendiğini göstermektedir. Big Mac Endeksi’nin özünde ise McDonald’s fast-food restoran zincirinin ürünlerinden biri olan “Big Mac” adı verilen hamburgerin farklı ülkelerdeki fiyatları karşılaştırılarak para birimlerinin değeri belirlenmeye çalışılmaktadır. Bu çalışmada da aynı doğrultuda söz konusu ürünün farklı ülkelerdeki fiyatları ampirik olarak karşılaştırılarak ülkelerin ekonomik durumları, finansal gelişimleri ve genel piyasa hareketleri hakkında fikir sahibi olunması ve konu hakkında bilgi sahibi olmak isteyen araştırmacılara katkı sağlanması amaçlanmıştır. Çalışmada “Kırılgan Beşli” olarak adlandırılan Brezilya, Endonezya, Hindistan, Güney Afrika ve Türkiye, Ocak 2015 – Ocak 2024 dönemleri (19 dönem) için incelenmiş ve elde edilen bulgulara göre endeks söz konusu ülkelerde yabancı para birimlerini ağırlıklı olarak düşük değerlemiştir. Bir diğer ifade ile söz konusu ülkelerde yabancı para birimlerinin ağırlıklı olarak aşırı değerlendiği sonucuna varılmıştır.