Havali̇mani Şehri̇ Modeli̇

Abstract

Havacılık sektörünün gelişimi, havalimanı yapılanmalarını etkilemektedir. Serbestleşme akımları ve küreselleşme olgusu havalimanı sahipliklerini de çeşitlendirmektedir. Havalimanlarını özelleştirme yaklaşımlarının önem kazanması da havalimanı işleticilerini gelir artışı sağlayacak yeni iş modellerine yönlendirmektedir. Bu kapsamda havalimanı şehri modeli, merkezde havalimanı faaliyetlerinin bulunduğu ve çevresinin ilgili endüstri dalları ile şehirleştiği bir yapılanmayı tanımlamaktadır. Havalimanı gelirlerinin havacılık ve havacılık harici gelirlerden meydana geldiği göz önüne alındığında, havalimanı şehirlerinde havacılık harici gelirlerin maksimizasyonu da önem arz etmektedir. Havacılık sektörünün sürekli büyüyen cazip bir pazar olması, sektör oyuncuları arasında rekabet unsurunu ön plana çıkarmaktadır. Havalimanlarının ticarileştirilmesi faaliyetleri meydanlar ve havalimanı şehirleri arasındaki rekabeti de etkilemektedir. Geleneksel yaklaşıma göre havalimanlarının birincil müşterileri havayolu firmalarıdır. Yolcular ise ikincil müşteriler olarak dikkat çekmektedir. Havalimanı şehri yaklaşımında ise hem havayolu işletmeleri hem de yolcularkarşılayanlar-geçirenler-ziyaretçiler ve çalışanlar havalimanı müşteri grubu içerisinde yer almaktadır. Bu nedenle havalimanı şehri modelinde konaklama tesisleri, yaşam alanları, alış-veriş merkezleri gibi pek çok gelir arttırıcı birim bulunmaktadır. Modelde, endüstri ve sosyal donatı alanlarının çeşitlenmesi ile bölgesel cazibe artış göstererek havayolu taşımacılık faaliyetlerine yönelik talep de genişlemektedir. Bu çalışmada havalimanı şehri modeli ele alınmış ve kavramsal bakış açısıyla değerlendirilmiştir. Havalimanı şehri modelinin sürdürülebilir başarı sağlaması için önem arz eden konular irdelenmiştir. Son olarak İstanbul Havalimanı'nın havalimanı şehri olarak ele alınması için ihtiyaç duyulan unsurlar önerilmiştir.