April-June Justyna WIKTOROWICZ 1 INSTYTUCJONALNE UWARUNKOWANIA WYDŁUŻANIA OKRESU AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ 2 Wydłużanie okresu aktywności zawodowej to istotny kierunek polityki społecznej ostatnich lat. Determinuje to potrzebę prowadzenie badań nad uwarunkowaniami decyzji emerytalnych. Wyjaśnia je koncepcja czynników push i pull. Hofäcker uzupełnia tę klasyfikację, wymieniając wśród determinant instytucjonalnych również czynniki stay, obejmujące wsparcie zatrudnialności starszych uczestników rynku pracy poprzez różne działania aktywnej polityki rynku pracy oraz lifelong learning. Celem pracy jest ocena znaczenia czynników instytucjonalnych dla wydłużania okresu aktywności zawodowej w krajach Unii Europejskiej. Analiza empiryczna przeprowadzona została w oparciu o dane LFS, z wykorzystaniem podstawowych metod oceny współzależności oraz analizy skupień. Badanie zrealizowano dwutorowo. Po pierwsze, posługując się metodyką zaproponowaną przez Hofäckera, zaktualizowano wyniki badań zrealizowanych przez niego dla 2010 r., uzupełniając równocześnie analizę o pominięte kraje UE. Wyznaczono na tym etapie syntetyczny wskaźnik oceny instytucjonalnych uwarunkowań wydłużania aktywności zawodowej. W drugim kroku przy pomocy analizy skupień dokonano grupowania krajów UE z punktu widzenia badanego zjawiska (wykorzystując analogiczne jak w etapie pierwszym charakterystyki). W ostatnim etapie dokonano oceny korelacji między aktywnością zawodową osób starszych a analizowanymi syntetycznie uwarunkowaniami instytucjonalnymi. Wyniki badań wskazują, że w Unii Europejskiej wśród instytucjonalnych uwarunkowań wydłużania okresu aktywności zawodowej oprócz czynników typu pull i push istotne znaczenie odgrywają także determinanty typu stay. Ogólnie rzecz biorąc, omawiane uwarunkowania instytucjonalne w większym stopniu oddziałują na poziom wskaźników zatrudnienia w Unii Europejskiej w przypadku mężczyzn niż kobiet. Słabe znaczenie aktywnej polityki rynku pracy (ALMP) koresponduje z tym, że w odniesieniu do osób w wieku 50 i więcej lat bardziej skuteczne są działania służące utrzymaniu ich w zatrudnieniu niż ponownemu zatrudnieniu po utracie pracy. Słowa kluczowe: starzenie się populacji, polityka rynku pracy, emerytura, UE.