İlaç Zehi̇rlenmesi̇ İle Afyonkarahi̇sar’da Üçüncü Basamak Sağlik Kuruluşuna Başvuran Yeti̇şki̇n Olgularinin Retrospekti̇f Değerlendi̇ri̇lmesi̇

Abstract

AMAÇ: Dört yıllık süre içinde acil servise ilaç zehirlenmesi ile başvuran yetişkin olguların demografik ve klinik özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. GEREÇ VE YÖNTEM: 2018 - 2021 yılları arasında Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi (AFSÜ) Hastanesi Acil Servisine ilaç zehirlenmesi tanısı ile başvuran, 18 yaş ve üzeri hastaların özellikleri, hastane bilgi yönetim sistemi ve hasta dosyaları üzerinden retrospektif olarak incelendi. Hastalara ait demografik özellikler (cinsiyet ve yaş), servise başvuru tarihi ve saati, zehirlenme etkeninin kan düzeyi (toksik/nontoksik), zehirlenme tipi (intihar/kazai), zehirlenme etkenleri (ilaç sınıfı, miktarı, tekli veya çoklu ilaç alımı), prognoz (iyilik hali ile acil servisten taburcu, servise yatış, sevk, tedavi reddi) bilgileri toplandı. BULGULAR: Çalışma grubunun (n=155) %62.6’sı (n=97) kadın olup yaş ortalaması 34.08±13.51 (min-maks:19-89) olarak saptandı. Olguların %56.1’inin saat 16.00-23.59 arasında acil servise başvurduğu ve sadece dördünün kaza ile kalan 151 kişinin ise intihar amaçlı ilaç alımı sonucu zehirlendiği tespit edildi. Öte yandan, vakaların %26.5’i (n=41) 24 saat içinde acil servisten taburcu edilirken 49 hastanın takibi 24 saatten uzun sürdüğü tespit edildi. Hastaların %34.8’i (n=54) tedaviyi reddettiği ve 4 hastanın servisi izinsiz terk ettiği belirlendi. 59 kişinin (%38.1) tekli ilaç alımı ile ve 96 kişinin (%61.9) çoklu ilaç alımı ile acil servise başvurduğu saptandı. Sinir sistemi ilaçları, kas iskelet sistemi ilaçları ve solunum sistemi ilaçlarının kullanımına bağlı gelişen zehirlenmelerin en sık karşılaşılan zehirlenmeler olduğu tespit edildi. Tanımlanan ilaçlar arasında ise parasetamol, klorfeniramin, sertralin, amoksisilin, essitalopram ve naproksenin başı çektiği tespit edildi. SONUÇ: Çalışmamızda saptanan demografik özellikler ülkemizdeki çeşitli sağlık kurumlarından bildirilen sonuçlar ile uyumludur. Prospektif çalışma tasarımı ile bilgilerin hasta başında toplanması ve sağlık hizmetlerinin daha iyi planlanmasına olanak sağlayacaktır.