In het web van de arbeidsuitbuiting

Abstract

Arbeidsuitbuiting blijft vaak onder de radar, maar in de praktijk komt het ook in België relatief vaak voor. Migranten vormen hierbij de risicogroep bij uitstek, in het bijzonder – maar niet uitsluitend – personen zonder wettig verblijf. In een kwalitatief onderzoek naar ernstige arbeidsuitbuiting voerden we in 2017 twintig individuele semigestructureerde interviews en twee focusgroepen met buitenlandse werknemers met recente ervaringen van ernstige arbeidsuitbuiting. Doel van het onderzoek was om inzicht te verwerven in de concrete situaties en vormen van arbeidsuitbuiting bij migranten in België, de risicofactoren, de toegankelijkheid van hulp, en preventiemogelijkheden. In deze bijdrage ligt de focus op de risicofactoren voor arbeidsuitbuiting. Economische noodzaak en kwetsbaarheid gelinkt aan verblijfsstatuut (of gebrek eraan), en de hieruit resulterende afhankelijkheid van de werkgever, bleken belangrijke factoren die buitenlandse werknemers kunnen vasthouden in een web van arbeidsuitbuiting, met weinig opties om te weigeren of op te stappen. Dit onderzoek kadert in een bredere studie in opdracht en onder leiding van het European Agency for Fundamental Rights (FRA), met als projectnaam 'Severe forms of labour exploitation – workers' perspec­tives'. Hierbij was België een van de acht deelnemende landen.