Internal and external influences on individual’s knowledge sharing behaviour

Abstract

Αναγνωρίζοντας την αποτυχία των προγραμμάτων διαχείρισης γνώσης και την απροθυμία των υπαλλήλων να χρησιμοποιήσουν τα συστήματα που υιοθετήθηκαν για αυτό το σκοπό, το ενδιαφέρον της έρευνας στράφηκε στη μελέτη των παραγόντων που παρακωλύουν την ανταλλαγή γνώσης ανάμεσα στα άτομα. H μέχρι τώρα έρευνα έχει δώσει μεγαλύτερη έμφαση στο κομμάτι της διαχείρισης γνώσης που άπτεται της πληροφοριακής τεχνολογίας. Αυτή η τάση είναι ιδιαίτερα αισθητή στην έρευνα πάνω στη διαχείριση γνώσης για τον τομέα της υγείας. Η ανταλλαγή γνώσης εντός των οργανισμών παροχής υπηρεσιών υγείας έχει συσχετισθεί με τη λήψη βελτιωμένων ιατρικών αποφάσεων, την επίτευξη θετικών οργανωσιακών αποτελεσμάτων και την προσφορά ανώτερης ποιότητας υπηρεσιών. Με σκοπό την αναγνώριση των παραγόντων που επηρεάζουν την ανταλλαγή γνώσης, η παρούσα έρευνα μελετά την συμπεριφορά διάθεσης γνώσης του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού των Ελληνικών δημόσιων νοσοκομείων, στο επίπεδο της κλινικής. Το ερευνητικό μοντέλο που αναπτύχθηκε για το σκοπό αυτό βασίζεται σε μία θεωρία της κοινωνικής ψυχολογίας, αυτή της σχεδιασμένης συμπεριφοράς (theory of planned behaviour) του Ajzen (1991). Το μοντέλο περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα παραγόντων στοχεύοντας στην αποτύπωση τριών κατηγοριών επιδράσεων, ατομικών, περιβαλλοντικών και του δέκτη της γνώσης. Η εμπειρική διερεύνηση του προτεινόμενου μοντέλου γίνεται με πρωτογενή δεδομένα που συλλέγησαν με τη χρήση δομημένου ερωτηματολογίου. Η πλειοψηφία των προσδιοριστικών μεταβλητών που χρησιμοποιήθηκαν για τη μέτρηση των παραγόντων του μοντέλου βασίστηκαν σε κλίμακες μέτρησης που έχουν αναπτυχθεί και αξιολογηθεί ψυχομετρικά από παλαιότερες μελέτες. Παρόλα αυτά, αναπτύχθηκαν καινούριες κλίμακες για κάποιους από τους παράγοντες IV (συμπεριφορά διάθεσης του δέκτη, αντιλαμβανόμενη ηθική υποχρέωση, εμπιστοσύνη που βασίζεται στο τμήμα, το επάγγελμα, τους ρόλους και τους κανόνες). Το τελικό δείγμα αποτελείται από 514 ιατρούς, 445 νοσηλευτές και 42 άτομα – εργαστηριακό προσωπικό από 40 νοσοκομεία? η τελευταία κατηγορία επαγγελματιών αποκλείστηκε από την ανάλυση, εξαιτίας της μεθοδολογίας που ακολουθήθηκε, δηλαδή συστήματα δομικών εξισώσεων. Τα αποτελέσματα της στατιστικής ανάλυσης (μοντέλα δομικών εξισώσεων) παρουσιάζονται ξεχωριστά για κάθε επαγγελματική κατηγορία. Κατόπιν, συγκρίνονται τα αποτελέσματα των τροποποιημένων δομικών μοντέλων κάθε κατηγορίας. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης έδειξαν σημαντικές διαφορές μεταξύ της συμπεριφοράς διάθεσης γνώσης ιατρών και νοσηλευτών. Επίσης, οι παράγοντες που εξετάστηκαν επιδρούν τόσο στη συμπεριφορά όσο και στους παράγοντες που προηγούνται αυτής. Συνολικά, το νοσηλευτικό προσωπικό φαίνεται να είναι περισσότερο ευαίσθητο σε εξωτερικές επιδράσεις, σε σύγκριση με το ιατρικό. Συμπερασματικά, η ανταλλαγή γνώσης δε θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη, ακόμα και σε περιβάλλοντα που εξαρτώνται άμεσα από τις ανταλλαγές αυτές, όπως για παράδειγμα είναι τα νοσοκομεία.