Kłir sułtański w Dziewczynach do wzięcia

Abstract

Analiza kilka scen z filmu telewizyjnego Janusza Kondratiuka "Dziewczyny do wzięcia" (1972) przu użyciu kategorii "obrazu słabego", pojęcia inspirowanego "myślą słabą" Gianniego Vattimo, ale w odniesieniu do sfery wizualnej. "Obraz słaby", sytuujący się na peryferiach "mocnych" obrazów dominujących, byłby reprezentacją tego, co kulturowo gorsze lub wykluczane (czasem śmieszne, czasem budzące wstręt lub współczucie) – rozsadzając normę działałby podobnie do strategii queerowej. Nienormatywność w filmie Kondratiuka nie dotyczy jednak płci, lecz klasy: aspiracje dziewcząt z prowincji i robotników do wielkomiejskiego, inteligenckiego stylu życia prowadzą do mimowolnych omsknięć normy i przekładają się na obrazy, które można spolszczyć jako "kłirowe". Na szerszym planie artykuł jest próbą diagnozy polskiej kultury początków lat 70. XX wieku, zwłaszcza zderzenia propagandy sukcesu i wyobrażeń o luksusie z nieudolnym performowaniem elegancji. Tu hasłem podstawowym jest "niedo-jakość", która łączy w sobie "bylejakość" z aspiracją.