Mental health and traffic behavior among drivers in Republic of Srpska

Abstract

Uvod. Mentalno zdravlje je povezano sa rizičnim ponašanjem u saobraćajui saobraćajnim nezgodama. Cilj rada je ispitati socijalne idemografske karakteristike vozača, kao i odnos mentalnog zdravljai rizičnog ponašanja u saobraćaju kod vozača u Republici Srpskoj,Bosna i Hercegovina.Metode. Studija je dio istraživanja zdravlja stanovništva RepublikeSrpske koje je provedeno 2010. godine. Istraživanjem je obuhvaćeno1866 domaćinstava, a anketirano je 4178 odraslih osoba (1688vozača i 2490 nevozača).Rezultati. Među 4178 osoba obuhvaćenih istraživanjem, 59,6% sunevozači i 40,4% vozači. Značajno veći procenat vozača su muškarci(73,3%), osobe starosti između 25-54 godine (66,1%), koje žive ururalnim područjima (55,3%) i koje su zaposlene (50,1%). Značajnoviše vozača (58,2%) je bilo u kategoriji sa vrijednostima skora od 58do 78 na skali mentalnog distresa, dok su nevozači bili najzastupljenijiu kategoriji sa skorom mentalnog distresa 58 i manje (43,2%;p < 0,001). Takođe, značajno veći procenat nevozača (91,5%) se nalaziu kategoriji sa najnižim skorom mentalne vitalnosti (≤ 62,5), aprocenat vozača se povećava u kategorijama sa većim skorovimana skali mentalne vitalnosti (p < 0,001). Osobe koje voze pod uticajemalkohola postižu niže vrijednosti skora na skali mentalnogdistresa (p < 0,05, eta kvadrat = 0,005), dok osobe sklone upotrebimobilnog telefona postižu veće skorove na skali mentalne vitalnosti(p < 0 ,001, eta kvadrat = 0,15).Zaključak. Postoje značajne razlike u mentalnom zdravlju vozačai nevozača. Osobe koje voze pod uticajem alkohola imaju niži skormentalnog zdravlja, posmatrajući rezultate na skali mentalnogdistresa, a osobe koje koriste mobilni telefon tokom vožnje imajuveći nivo mentalne vitalnosti. Potrebno je dalje detaljno ispitivanjeuticaja mentalnog zdravlja na sklonost ka rizičnom ponašanjuu saobraćaju.