ÖzetKloramin-T, balıklarda solungaç hastalıklarını önlemek ve/veya bu hastalıklardan korunmak için kullanılan bir kimyasaldır. Birçok balık türünde solungaçlarda oluşan bakteriyel hastalıklar kloramin-T uygulanarak kontrol altına alınmaktadır. Ancak yanlış kloramin-T uygulaması sucul canlılarda oksidatif strese neden olmaktadır. Bu çalışmada, gökkuşağı alabalıklarına (Oncorhynchus mykiss) uygulanan kloramin-T'nin solungaçlarda oluşturacağı oksidatif stres düzeyinin araştırılması ve bu stresin beyindeki nöronal aktiviteyi etkileyip etkilemediğinin araştırılması amaçlanmaktadır. Bu amaç için gökkuşağı alabalıklarına sub-lethal dozda (2.8 mg/L) 0-1-24-48-72 ve 96 saat kloramin-T uygulaması yapıldı. Daha sonra antioksidant enzimleri kodlayan genlerin ( süperoksit dismütaz 1 (SOD1), süperoksit dismütaz 2 (SOD2), katalaz (CAT), glutathion peroksidaz 1 (GPX1), glutathion peroksidaz 4 (GPX4)) mRNA transkript seviyeleri qRT-PCR ile ölçüldü. Son olarak beyin dokularında nöronal aktiviteyi ölçmek amacıyla c-Fos ve BDNF genlerine ait ekspresyon seviyeleri yine qRT-PCR ile belirlendi. Kloramin-T uygulanan balıkların solungaçlarında SOD1, SOD2, CAT ve GPX1 genlerinin ekspresyon seviyelerinin kontrol grubuna göre önemli derecede arttığı gözlemlendi. Ancak GPX4 geninde önemli bir artış gözlemlenmedi. Aynı balıkların beyin dokuları incelendiğinde c-fos ve BDNF ekspresyonlarının benzer şekilde kontrol grubuna göre artış gösterdiği belirlendi. Çalışmadan elde edilen bu sonuçlar, aşırı ve/veya yanlış kloramin-T uygulamasının gökkuşağı alabalıklarının solungaç dokularında oksidatif strese neden olduğunu ve oksidatif strese maruz kalan balıkların beyin dokularında nöronal aktivitenin negatif yönde etkilendiğini göstermektedir.
AbstractChloramine-T is a chemical used to prevent and/or protect gill diseases in fish. In many fish species, bacterial diseases that occur in the gills are controlled by chloramine-T application. However, the wrong application of chloramine-T causes oxidative stress in aquatic organisms. In this study, it is aimed to investigate the oxidative stress level of chloramine-T applied to rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) in gills and to investigate whether this stress affects neuronal activity in brain. For this purpose, rainbow trout were used sublethal dose (2.8 mg / L) 0-1-24-48-72 and 96 hours of chloramine-T. The levels of mRNA transcripts of genes encoding antioxidant enzymes (superoxide dismutase 1 (SOD1), superoxide dismutase 2 (SOD2), catalase (CAT), glutathione peroxidase 1 (GPX1), glutathione peroxidase 4 (GPX4)) were measured by qRT-PCR. Finally, expression levels of c-Fos and BDNF genes were determined by qRT-PCR to measure neuronal activity in brain tissues. It was observed that the expression levels of SOD1, SOD2, CAT and GPX1 genes increased significantly in TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ TURKISH JOURNAL of AGRICULTURAL and NATURAL SCIENCES https://doi.org/10.30910/turkjans.515353