Morphometric Properties Comparison of Some Turkish and Foreign Apricot Variety Grown at High Altitude

Abstract

Öz: Kayısı, taze, kuru ve işleme endüstrisinde kullanımı nedeniyle giderek daha fazla tercih edilmekte, hoş tadı, aroması ve yüksek besin değeri ile tüketiciler tarafından beğenilmektedir. Türkiye'de kayısı yetiştiriciliği daha çok yerli çeşitlerle yapılmakta olup, yabancı kayısıların özellikleri hakkında yeterli bilgi bulunmamaktadır. Bu çalışmada, çok değişkenli analizler kullanılarak bazı Türk ve yabancı çeşitler morfolojik özelliklerine göre değerlendirilmiştir. İncelenen çeşitler arasında en yüksek meyve ağırlığı Türk çeşitlerinde 31.90 gr (Sakıt-2), yabancı çeşitlerde ise 22.36 gr (Kolomer) ile tespit edilmiştir. Türk kayısı çeşitleri arasında en yüksek meyve eni, boyu, çekirdek uzunluğu ve çekirdek ağırlığı 'Alyanak' ta tespit edilmiştir. Türk çeşitleri arasında en yüksek çekirdek uzunluğu, pH, meyve boyu ve meyve ağırlığı ile 'Soğancı' ve 'Sakıt-2'’de belirlenirken, yabancı çeşitler arasında 'Thrinthe' en yüksek suda çözünür kuru maddeye sahipti. Yapılan korelasyon analizinde, Türk ve yabancı çeşitlerde incelenen özellikler arasında önemli pozitif korelasyonlar belirlenmiştir. Temel bileşen analizinde ilk beş bileşen toplam varyansın %93,59'unu açıklamıştır. İncelenen özellikler üç gruba ayrılmış ve Türk çeşitlerinden 'Sakıt-2', 'Alyanak', 'Hasanbey' ve 'Hacihaliloğlu' ilk iki grupta yer alarak meyve ve çekirdek özellikleri ile karakterize edilirken, yabancı çeşitler diğer grubu oluşturulmuş ve pH, TSS ve renk özellikleri ile karakterize edilmiştir. Çalışma, Türk ve yabancı kayısı çeşitleri arasındaki morfometrik özelliklerin karşılaştırılmasında faydalı bilgiler ortaya koymuş ve çalışma sonuçlarının gelecekteki kayısı ıslah programlarında kullanılabileceği ortaya koymuştur.