Parathyroid carcinoma (PC) is a rare endocrine malignancy and the cause of primary hyperparathyroidism. It is usually associated with a high rate of local and distant recurrence. Laboratory findings and clinical symptoms may be similar to those in parathyroid adenoma. The histological features of PC may also be non-specific and the affected gland is often indistinguishable from a benign lesion. The proper diagnosis is commonly made months to years later when the disease recurs or metastases are present. Therefore, parathyroid carcinoma still remains a diagnostic and management challenge for many physicians. However, there are some features that, in combination, may help in diagnosis. Surgery still remains the only curative treatment, even in metastatic disease. In advanced, non-operable subjects, managing hypercalcaemia and controlling a tumour are the main goals. Morbidity is caused by hypercalcaemia rather than metastases. A multidisciplinary approach with experienced endocrinologists, pathologists, radiologists, nuclear medicine doctors, oncologists, and surgeons is needed to optimize patient outcome.
StreszczenieRak przytarczyc (PC) jest rzadkim nowotworem złośliwym układu wewnątrzwydzielniczego, a także rzadką przyczyną pierwotnej nadczynności przytarczyc. Zazwyczaj wiąże się z wysokim odsetkiem miejscowych i odległych przerzutów. Wyniki badań laboratoryjnych i objawy kliniczne mogą przypominać te spotykane w przebiegu gruczolaków przytarczyc. Równie niespecyficzny jest obraz histopatologiczny raka przytarczyc, co powoduje trudności w diagnostyce różnicowej ze zmianami łagodnymi, będącymi gruczolakami. Właściwe rozpoznanie często jest stawiane z kilkumiesięcznym lub kilkuletnim opóźnieniem, w oparciu o nawrót choroby lub pojawiające się przerzuty. Mając na uwadze ten fakt, rak przytarczyc ciągle pozostaje wyzwaniem diagnostycznym i terapeutycznym dla wielu specjalistów. Jakkolwiek, wyróżnia się jednak pewne objawy, których obecność może pomóc w postawieniu właściwej diagnozy. Leczenie chirurgiczne pozostaje nadal jedyną skuteczną opcją terapeutyczną, nawet w sytuacji pojawienia się zmian przerzutowych. W zaawansowanych, nieoperacyjnych przypadkach głównym celem leczenia pozostaje obniżanie stężenia wapnia we krwi i kontrola wielkości guza. Śmiertelność związana z rakiem przytarczyc wynika raczej z hiperkalcemii, niż obecności przerzutów. W celu poprawy wyników leczenia, niezbędne jest podejście wielodyscyplinarne oraz współdziałanie wielu doświadczonych specjalistów: endokrynologów, patologów, radiologów, medyków nuklearnych, onkologów i chirurgów.