Обобщены результаты исследования путей управления реакционной способностью веществ посредством управления их структурной регулярностью. Показано, что при проведении твёрдофазных реакций предпочтительно использование прямого эффекта Хедвалла, обладающего сравнению с механоактивацией двумя примуществами – воспроизводимостью и однонаправленностью. Получены соотношения для контроля селективности реакции, продукт которой полиморфен. Определены условия стабильности квазикристаллических фаз. Особое внимание уделено возможностям проведения гетерогенных каталитических реакций в режимах резонанса и антирезонанса.
Հոդվածում ամփոփվում են նյութերի ռեակցիոնունակությունը վերահսկելու եղանակների վերաբերյալ հետազոտության արդյունքները՝ վերահսկելով դրանց կառուցվածքային կարգավորվածությունը: Ցույց է տրվել, որ պինդֆազային ռեակցիաների իրականացման ժամանակ նախընտրելի է օգտագործել Հեդվալի ուղիղ էֆեկտը, որն ունի երկու առավելություն մեխանիկական ակտիվացման համեմատ՝ վերարտադրելիություն և միակողմանիություն։ Առնչություններ են ստացվել ռեակցիաների ընտրողականությունը վերահսկելու համար, որի արգասիքը պոլիմորֆ է։ Որոշվում են քվազիբյուրեղային ֆազերի կայունության պայմանները։ Առանձնահատուկ ուշադրություն է դարձվել ռեզոնանսային և հակառեզոնանսային ռեժիմներում հետերոգեն կատալիտիկ ռեակցիաների իրականացման հնարավորություններին։
The results of studying the ways to control the reactivity by controlling the structural regularity are summarized. It is shown that in contrast to mechanochemical activation engaging the Hedvall effect to facilitate solid-phase reactions is much more preferable due to the latter being reproducible and unidirectional. The conditions are stated to enable simplifying realization of solid-phase reactions. Controlling the selectivity of reactions yielding polymorphic products is studied. The stability conditions for quasicrystalline phases are determined. Special attention is paid to possibilities of realizing heterogeneous catalytic reactions both in regimes of resonance and antiresonance.