Sarı kantaron (Hypericum perforatum L.) uçucu bileşenlerinin yükseltiye bağlı değişimi

Abstract

Bu çalışmada Afyonkarahisar ili Sultandağı Yöresinde üç farklı yükselti grubu ve 7 örnek alandan Hypericum perforatum L.’nin çiçek ve yapraklarının uçucu yağ bileşenleri analiz edilmiştir. Analizler HS-SPME (Tepe Boşluğu – Katı Faz Mikro Ekstraksiyon) yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak, çiçeklerde 113, yapraklarda ise 122 bileşen tespit edilmiştir. Çiçeklerden elde edilen bileşenlerin 72’si tüm yükselti gruplarında ortak bulunurken, 18’i tek bir yükselti grubundadır. Çiçeklerdeki bileşen sayıları alt yükselti grubunda 100, orta yükselti grubunda 93, üst yükselti grubunda ise 87 adettir. Yapraklarda ise 122 bileşen belirlenmiştir. Bunlardan 73’ü tüm yükselti gruplarında ortak iken, 18’i tek bir yükselti grubundadır. Yapraklardaki bileşenlerin 106’sı alt, 90’ı orta, 103’ü ise üst yükselti grubunda saptanmıştır. Çiçeklerde yükselti arttıkça bileşen sayısında azalma görülmüştür. Yapraklarda ise yükseltiye bağlı doğrusal bir artış söz konusu olmamıştır. En yüksek orana sahip ana bileşenler; çiçeklerde -pinene, 5-methyl-undecane ve trans-caryophyllene, yapraklarda ise 2- methyl-octane, carvacrol ve acetic acid bileşenleri olmuştur. Yükselti gruplarına göre çiçek ve yaprakların uçucu yağlarının ana bileşenlerin de benzerlik görülürken, değişim genel olarak diğer bileşenlerdedir. Bitki uçucu yağ bileşenlerinin kompozisyonu ve oranlarındaki bu değişkenliğin, yükseltiye bağlı değişen iklim koşulları ve bunların bileşkesinde şekillenen bitki fenolojik durumuna önemli ölçüde bağlı olduğu sonucuna varılmıştır.