Streszczenie. Warunkiem koniecznym realizacji przez gminę nałożonych na nią zadań jest dysponowanie odpowiednimi zasobami finansowymi. Dla mieszkańców wszelkie opłaty i podatki związane z posiadaniem majątku (podatek od nieruchomości, podatek rolny, podatek leśny) lub jego obrotem (podatek od czynności cywilnoprawnych, opłata skarbowa, opłata administracyjna, podatek od spadków i darowizn) wiążą się z wydatkami i stanowią koszt posiadania lub obrotu. Dla gmin te same środki są źródłem dochodów własnych, czyli tych, którymi gmina może swobodnie dysponować. Autor uznał za celowe skupienie uwagi na ukazaniu istoty oraz znaczenia w budżecie (łącznych dochodach) jednego z wymienionych podatków -podatku rolnego. W artykule wykazano, że w zdecydowanej większości gmin wiejskich, nawet typowo rolniczych, znaczenie fiskalne podatku rolnego jest niewielkie -wprost śladowe. Zdaniem autora potrzebna jest debata nad koniecznością podjęcia działań mających na celu stworzenie rozwiązań w zakresie wprowadzenia podatków dochodowych w rolnictwie lub zmiany zasad ustalania podstawy opodatkowania, które, obecnie mocno przestarzałe, opierają się na klasie bonitacyjnej gruntu i cenie żyta.Badania ograniczono do 96 gmin wiejskich województwa śląskiego, a okresem obserwacji były lata 2006-2015, czyli okres obowiązywania w Polsce (od 1 stycznia 2004 r.) znowelizowanej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Ustawa…, 2003). Dane liczbowe pochodzą z corocznych sprawozdań składanych przez gminy w Regionalnej Izbie Obrachunkowej (RIO) w Katowicach.
Słowa kluczowe: gmina • podatek rolny • porządkowanie linioweAbstract. The necessary condition to execute obligations of a commune is disposing of relevant financial resources. For citizens all fees and taxes resulting from wealth (i.e. real estate tax, agricultural tax, forest tax) or its transfer (tax on civil law transactions, treasAdres do korespondencji -Corresponding author: Prof. UE dr hab. Jan Czempas, Katedra Inwestycji i Nieruchomości, Wydział Finansów i Ubezpieczeń, Uniwersytet Ekonomiczny w Kato wicach,