Sözlükler İçi̇n Yeni̇ Bi̇r Di̇lbi̇lgi̇sel Bi̇lgi̇ Öneri̇si̇: İlgeçleri̇n Atadiklari Bi̇çi̇mbi̇

Boz, Erdoğan

doi:10.7884/teke.4251

Cited by 8 publications

(3 citation statements)

References 0 publications

Supporting

Mentioning

Contrasting

Unclassified

Order By: Relevance

“…Türkiye Türkçesi yazı dilinde edatlar +I durum biçim birimli tamlayıcılar yönetmezler. Boz tarafından, iki edatın (aşkın, geçe) tamlayıcılarını +I biçim birimi ile yönetildiği (Boz, 2018) belirtilmişse de bu sözcüklerin edat işlev veya yapısında olup olmadıkları tartışmalıdır. Bu tartışmalı sözcükler üzerinden Türkçede edatların +I durum biçim birimli tamlayıcılara sahip olduğunu söylemek doğru olmayacaktır.…”

Section: Edatların Tamlayıcısı Olan Adlardaunclassified

Bi̇çi̇m-Söz Di̇zi̇msel İstem: Türkçede Durum Bi̇çi̇m Bi̇ri̇mleri̇ Ve Anlamsal İsteme Etki̇leri̇

KARACAN>¹

2022

EKEV Akademi Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

Bir cümlede sözcükler çeşitli hiyerarşik durumlara göre bağımsallık ilişkisi içerisindedir ve bu hiyerarşik ilişkileri çözümlemeye çalışan dil bilgisi kuramı bağımsal dil bilgisi olarak anılır. Bağımsal dil bilgisi kuramında, bağımsallık ilişkisi içinde bulunan her tür sözcüğün yönetim kapasitesini ifade eden teori ise istem (valency) terimi ile karşılanmaktadır. İlk kez Tesnière tarafından fiil temelli olarak açıklanan bu teorinin, bugün artık öbek yapı içerisinde yönetici pozisyonunda yer alan edat, ad, sıfat gibi diğer sözcük türlerinin de istem değerlerinin olduğunun ortaya konulmasıyla, araştırma sahası genişlemiştir. Cümle ya da öbek yapı içerisinde bu bağımsallık ilişkilerinin işaretçileri dillere göre farklılıklar göstermektedir. Kimi dillerde sözcük düzeyinde işaretçiler bu görevi üstlenirken kimi dillerde de biçim birimler düzeyinde kendini gösterebilir. Türkçede bu işaretleyiciler dilin yapısı gereği biçim birimleri ile işaretlenmektedir. Söz dizimsel istemin bir yansıması olan bu yapılar biçim-söz dizimsel istem adı altında incelenmektedir. Türkçede biçim-söz dizimsel işaretleyicileri olan durum ekleri ve anlam isteme katkıları çalışmanın temeli olmuştur. Türkçede araştırmacılar farklı sayılarda durum işaretleyicileri öne sürmektedirler ancak temelde hemfikir olunan beş durum işaretleyicisi (yalın, belirtme, bulunma, yönelme, ayrılma) araştırmanın içeriğini oluşturmuştur. Bu durum işaretleyicilerin anlamsal isteme katkıları ve istem çerçeveleri içerisinde yüklendikleri anlamsal roller durum işaretçilerinin türüne göre incelenmiştir. Durum işaretçilerin anlamsal isteme etkileri fiillerin ve edatların tamlayıcıları olan adlar üzerinden değerlendirilmiştir.

show abstract

Section: Edatların Tamlayıcısı Olan Adlardaunclassified

Bi̇çi̇m-Söz Di̇zi̇msel İstem: Türkçede Durum Bi̇çi̇m Bi̇ri̇mleri̇ Ve Anlamsal İsteme Etki̇leri̇

KARACAN>¹

2022

EKEV Akademi Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

show abstract

“…Dil bilgisel 5 Fiillerle kimi sözcük biçimleri arasında söz konusu dil bilgisel eşdizimlilik olması haklı olarak Türkolojide yaygın olarak kabul edilen edatların dışında farklı edatların olabileceği fikrini ortaya çıkarmış (bk. Boz, 2018) kalıbın anlamının sözcüğün anlamını belirlediğini en iyi ortaya koyan örneklerden biri beklemek fiilinin söz konusu yapıda "istemek" anlamıyla kullanıldığı (12c)'dir. beklemek fiili durağan fiil olmasına karşın (12c)'de dil bilgisel kalıbın anlamı dolayısıyla duygu (istemek) ve iletişim (söylemek) fiilleriyle aynı anlam ya da işlevde kullanılmıştır.…”

Section: Dil Bilgisel Kalıpların Anlamı -Anlamın Dil Bilgisel Kalıplarıunclassified

“…9 Fiillerle kimi sözcük biçimleri arasında söz konusu dil bilgisel eşdizimlilik olması haklı olarak Türkolojide yaygın olarak kabul edilen edatların dışında farklı edatların olabileceği fikrini ortaya çıkarmış (bk. Boz, 2018) olmayacağı rahatlıkla söylenebilir. Söz konusu eşdizimler genel olarak EDAT + FİİL şeklinde ifade edilebilecek bir yapının ortaya çıkmasını sağlamıştır.…”

Section: ) öNümden Geçip Yok Olup Gidecek Gibi Gel-diunclassified

Lexicogrammar in Turkish: Grammatical Collocation Patterns

Doğan

2020

Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

show abstract

Placement Names in Turkey Turkish: An Example of Hasan Ali̇ Toptaş’s Novels

ÖZDOĞAN¹

2021

Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

Uzam kavramı cisimlerin, varlıkların birbirine göre boşluk, mahâl, mevki, yön, mesafe yani konum boyutuyla anlatılıyorsa uzay; insanla iç içe oluşuyla anlatılıyorsa mekân; coğrafi manada anlatılıyorsa yer ifadesi taşır. Dolayısıyla uzam, dilde hem varlığın, eşyanın yerleşmesini anlatan konumlamayı hem de konumlanan nesnelerin, varlıkların içinde bulunduğu inşa edilmiş mekânları ya da doğal coğrafi yerleri açıklar. Uzamın konum ifadesinde yerleştirme ön plandadır. Yerleştirmede ise uzamsal konuma sahip bir varlığın başka bir varlık aracılığıyla anlatılmasıyla uzamsal ilişki ortaya çıkarır. Buna göre yerleştirme için a. yerleştirilen varlık b. yerleştirmede işaret olarak kullanılan varlık c. bu varlıklar arasındaki ilişki gereklidir. Bir varlığın diğerine göre yerleştirilmesi ise varlığın sahip olduğu özelliklere ve yerleştirilmenin durumuna göre çeşitli yerleştirme adlarıyla gerçekleşir. Bu çalışmada Hasan Ali Toptaş'a ait "Kuşlar Yasına Gider", "Bin Hüzünlü Haz" ve "Sonsuzluğa Nokta" adlı romanlar derlem olarak seçilmiştir. Çalışmada, romanlarda yer alan yerleştirme adlarının bağlam içerisinde dilbilgisel uzama nasıl hizmet ettiği incelenmektedir. Böylece Türkiye Türkçesindeki yerleştirme adları, bu yerleştirme adlarının söyleme katkısı, kullanım biçimleri ve sıklıklarına dair bilgi vermek amaçlanmaktadır. Çalışmada uzamsal ilişkilerde yerleşmeyi betimleyen yerleştirme sözcükleri, içsel ve dışsal olmak üzere iki başlıkta incelenmiştir. Buna göre Türkiye Türkçesinde içsel yerleştirme sözcükleri, dışsal yerleştirme sözcüklerine göre daha çok yer almaktadır ve yerleşmeyi daha somut olarak ifade etmektedir.

show abstract

Sözlükler İçi̇n Yeni̇ Bi̇r Di̇lbi̇lgi̇sel Bi̇lgi̇ Öneri̇si̇: İlgeçleri̇n Atadiklari Bi̇çi̇mbi̇

Cited by 8 publications

References 0 publications

Bi̇çi̇m-Söz Di̇zi̇msel İstem: Türkçede Durum Bi̇çi̇m Bi̇ri̇mleri̇ Ve Anlamsal İsteme Etki̇leri̇

Bi̇çi̇m-Söz Di̇zi̇msel İstem: Türkçede Durum Bi̇çi̇m Bi̇ri̇mleri̇ Ve Anlamsal İsteme Etki̇leri̇

Lexicogrammar in Turkish: Grammatical Collocation Patterns

Placement Names in Turkey Turkish: An Example of Hasan Ali̇ Toptaş’s Novels

Contact Info

Product

Resources

About