Sporda Uyarılmışlık Kavramı Üzerine Yapılan Çalışmaların VOSviewer ile Bibliyometrik Analizi

Abstract

Sporun içerisinde yer alan uyarılmışlık kavramına yönelik gerçekleştirilen bu çalışmada, kavramın zaman içerisindeki gelişimi, kavrama ilişkin uluslararası bağlar ve uyarılmışlık kavramı temasında yapılan çalışmaların; yazar, ülke, anahtar kelime eşleşmesi gibi etkenler analiz edilmiştir. Nicel veriler bağlamında, sporcu performansına etki eden sporda uyarılmışlık kavramına ilişkin bibliyometrik analiz kullanılarak oluşturulan sistematik bilgi kümesi aracılığı ile çalışma eğilimlerinin ve alandaki boşlukların tespiti amaçlanmıştır. Analiz birimi olarak Web of Science veri tabanında taranan ve 1985-2024 yılları arasında yayınlanmış eserlerin bibliyometrik verileri kriter seçilerek görselleştirilmiştir. Sporda uyarılmışlık kavramı ile ilgili analize dahil edilen 638 eserin, yayın yıllarına göre dağılımında, en fazla eser üretilen 2022 yılını (57 eser), 2021 (51 eser) ve 2020 (45 eser) yılları takip ederken; en fazla esere sahip yazarların ise Tenenbaum Gershon (8), Kerr Johnson H. (7) ve Hardy Lew (5) olduğu; ortak yazar bağları en yüksek yazarların ise Chang Yu-Kai (4), Tenenbaum Gershon (4) ve Duncan Michael J. (4) olduğu; yayın türünün ağırlıklı olarak dergi makalesi (552), türünde olduğu; araştırma alanlarına göre ise psikoloji (291) başta olmak üzere, spor bilimleri (172), sosyal bilimler diğer konuları (128), nöro bilim (46) alanlarında eser verildiği; yayınların ülkelere göre dağılımı konusunda liderliğin ABD (57), İngiltere (37) ve Kanada (23) menşeli yayıncılarda olduğu; yayın dili konusunda İngilizce’nin (166 eser) öncü dil olduğu; SSCI (124), SCI-Expanded (144) ve ESCI (15) endekslerde taranan yayınların ağırlıkta olduğu tespit edilmiştir. Sporda uyarılmışlık ile ilgili yayınlarda kullanılan anahtar sözcüklere bakıldığında; 12 tekrar ile zirvede yer alan arousal (uyarılmışlık) kavramını 17 tekrar ile performans, 9’ar tekrar ile etki ve kaygı kavramlarını 8 tekrar ile spor psikolojisi kavramının izlediği saptanmıştır. Bu bilgiler ışığında mevcut çalışmanın, sporda uyarılmışlık kavramı kapsamında araştırma yapmak isteyen yazarlar için rehberlik edecek olması, çalışmanın önemini ortaya koymaktadır.