Stres Kao Faktor Rizika U Nastanku Depresije Nakon Moždanog Udara

Abstract

Originalni naučni rad SažetakDepresija u psihijatriji pokriva veliko područje mentalne patologije i predstavlja jedan od najsloženijih medicinskih problema savremene medicine. Depresija nakon moždanog udara je česta i ozbiljna komplikacija moždanog udara. Kao direktan uzročnik ove depresije navodi se i neka forma psihološkog odgovora na stresne situacije. Cilj rada bio je utvrđivanje uloge hroničnog stresa na nastanak depresije nakon moždanog udara. U ispitivanje je bilo uključeno 50 pacijenata u kontrolnoj grupi, kao i 50 pacijenata u eksperimentalnoj grupi, oba pola, starosti od 18 do 86 godina života, hospitalizovanih na Klinici za psihijatriju i Klinici za neurologiju, Univerzitetsko Kliničkog centra u Banjoj Luci, zbog klinički dijagnostikovanog akutnog moždanog udara. Metodom intervjua ispitivana je učestalost hroničnih stresnih situacija unazad pola godine prije nastanka moždanog udara, a obuhvatali su sljedeće stresne situacije: smrt bračnog druga, člana porodice ili bliske osobe iz okruženja, gubitak materijalnih dobara po bilo kom osnovu, stambeni problemi, saznanje o postojanju komorbidnog oboljenja i sl.). U eksperimentalnoj grupi registrovan je veći broj ispitanika sa hroničnim stresom pola godine prije nastanka bolesti, a stres prije moždanog udara je statistički značajno povezan sa nastankom depresivnog poremećaja (p<0.01). Najčešće kao razlog stresne situacije je navođena smrt u porodičnom okruženju i bolest (kod 60%) pacijenata u eksperimentalnoj grupi. Veliki negativni životni događaji, nastali unazad šest mjeseci od nastanka moždanog udara, navode se kao faktor rizika za nastanak depresije nakon moždanog udara.Ključne riječi: depresija nakon moždanog udara, stres, faktori rizika UvodDepresija je najčešći afektivni poremećaj koji se javlja kao posljedica moždanog udara, koja ima dugoročne negativne posljedice na oporavak motoričkog i kognitivnog (spoznajnog) deficita, kao i na smrtnost od moždanog udara. Ostale neuropsihijatrijske sekvele moždanog udara podrazumijevaju patološki afekat, najčešće patološki plač, kao i anksiozne i katastrofalne reakcije [1,2].Ustanovljeno je da je pojava depresije nakon moždanog udara povezana sa značajno povećanim kognitivnim oštećenjem, mada je određen broj pacijenata koji su pretrpjeli moždani udar možda i imao klinički značajno kognitivno oštećenje i prije posmatranog indeks događaja [98, 100, 101]. Depresija nakon moždanog udara je takođe povezana i sa značajno otežanim ponovnim uspostavljanjem funkcionalnosti i kvaliteta života, kao i znatnim povećanjem rizika od mortaliteta [1,2,3,4,5].Postoje rizični faktori za razvoj depresije nakon moždanog udara. Najznačajniji su mjesto lezije i težina udara, psihološki odgovor na stresne situacije, ženski pol, starost, izostanak socijalne podrške,