Structural characteristics and problems of the Presidential System in the Republic of Kazakhstan

Abstract

Öz

Kirgizi̇stan Ve Kazaki̇stan’da Bağimsizlik Sonrasi Deği̇şen Si̇yasal Si̇stemi̇n Doğasi Ve Kamu Yöneti̇mi̇ Reform Süreçleri̇

“…Kazakistan'da da yolsuzluk, rüşvet ve liyakat sorunları ülkede iyi bir yönetimin tesis edilmesinin önünde engel olarak durmaya devam etmektedir. Ülkede kariyer olanaklarının ve yönetsel pozisyonların daha çok liderlerin aile üyelerine, iş adamları ve iktidarın korunmasına yardımcı olan baskı araçlarını kullanabilen kişilere ayrıldığı yönünde genel bir yargı bulunmaktadır (Khairmukhanmedov 2017(Khairmukhanmedov : 1446.…”

“…Joldoshov'un ifadesiyle, Kırgızistan'da Batılı anlamıyla liberal bir demokrasinin gelişmesi yönündeki temel bariyerler olan yapısal nedenler ve diğer tarihsel nedenler, düşük yoğunluklu demokrasi rejimlerini sahneye çıkarmaktadır (Joldoshov 2010: 198). Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından bağımsızlığına kavuşan Kazakistan'da, Batı demokrasilerinin taklidi sayılabilecek yeni bir hukuki ve siyasi reformlar süreci başlamıştır (Khairmukhanmedov 2017(Khairmukhanmedov : 1433. 24 Nisan 1990 tarihi itibariyle çeşitli anayasal düzenlemelerle Cumhurbaşkanı makamını ve özel statüsünü yasal olarak belirleyen Kazakistan'da, Nursultan Nazarbayev cumhurbaşkanı olarak seçilmiş, hayata geçirilen anayasa değişiklikleri ile ilk kez kuvvetler ayrılığı ilkesinin altı çizilmiştir (Roberts 2012: 310-311).…”

“…24 Nisan 1990 tarihi itibariyle çeşitli anayasal düzenlemelerle Cumhurbaşkanı makamını ve özel statüsünü yasal olarak belirleyen Kazakistan'da, Nursultan Nazarbayev cumhurbaşkanı olarak seçilmiş, hayata geçirilen anayasa değişiklikleri ile ilk kez kuvvetler ayrılığı ilkesinin altı çizilmiştir (Roberts 2012: 310-311). Çok çeşitli etnik grupların bir arada yaşadığı Kazakistan'da başkanlık sistemi, bölünmez bütünlüğün teminatı olarak kabul edilmiştir (Khairmukhanmedov 2017(Khairmukhanmedov : 1436.…”

“…2010 yılında kabul edilen "Kazakistan'ın İlk Cumhurbaşkanı Hakkında Kanun" ile birlikte ise ülkenin ilk cumhurbaşkanına "Millet Önderi" şanı verilmiş, cumhurbaşkanı ve aile mensuplarına ömür boyu dokunulmazlık tanınmış, bütün cezai soruşturmalardan muaf tutulmuştur. Cumhurbaşkanı ve ailesinin banka hesaplarının gizliliği ve malvarlıklarının dokunulmazlığı anayasal güvence altına alınmıştır (Khairmukhanmedov 2017(Khairmukhanmedov : 1445. Demokrasinin inişli çıkışlı bir seyir izlediği Kazakistan'da, ilk başkan sıfatını taşıyan Nazarbayev, yukarıdan aşağıya doğru bir demokratik reform süreci başlatmış, başkanlık kurumunda gücü yoğunlaştırarak demokratik gelişmeyi kısıtlamıştır.…”

“…Devlet başkanının muhalif parti ve adayların seçimlere girmesini engelleyerek seçim sonuçlarını kontrol edebildiği (Alkan 2011: 90), resmi yetkileri ile yargı ve yasama kolları üzerinde hâkimiyet oluşturabildiği, ülkenin ekonomik kaynakları üzerinde rant paylaşımını gerçekleştirebildiği bir başkanlık sistemine sahip olan Kazakistan'da demokrasinin tesisi günümüz itibariyle tam anlamıyla mümkün görünmemektedir. Zira ülkede siyasal kararlar kurumlar çerçevesinde alınmasından ziyade kişisel ilişkiler, aile bağları ve devlet başkanının seçkinlere olan yakınlıkları çerçevesinde alınması, demokrasi önündeki en temel sorunların başında gelmektedir (Khairmukhanmedov 2017(Khairmukhanmedov : 1445(Khairmukhanmedov -1446).…”