The Need for Change in Chemical Fertilizer Consumption: An Example of Potassium Fertilizer Consumption in Şanlıurfa Province

Abstract

Öz: Zengin Anadolu ve Mezopotamya kültürünün kesişme noktasında yer alan Şanlıurfa büyük tarımsal arazi varlığı ve yüksek oranda sulanabilirlik potansiyeli nedeniyle, tarımcıların öncelikle ve sürekli çalışma konusu yapılmalıdır. Kimyasal gübre tüketimini il düzeyinde değerlendiren çalışmalar sınırlı olması yanında, özellikle besin dengelerini ele alarak, yetersizlikleri tartışan çalışmalar bulunmamaktadır. Şanlıurfa'nın potasyumlu kimyasal gübre tüketim dengelerinin Türkiye ortalamasının çok uzağında olduğu tespit edilmiştir. Yapılan çalışmada son 5 yıllık plan döneminde (2013-2017) Türkiye için N/K 2 O dengesi 13,8 olarak hesaplanırken, bu değerin aynı dönemde Şanlıurfa'da 192 olduğu hesaplanmıştır. P 2 O 5 /K 2 O dengesinin de Türkiye için 5,6 iken, Şanlıurfa için 72 olarak hesaplanmıştır. Bu oranları dikkate aldığımızda ilimizdeki potasyum tüketiminin Türkiye ortalamalarına çok altında olduğu açıktır. Şanlıurfa kimyasal gübre tüketimi içerisinde potasyumun payının artmaya devam edeceğini öngörmek gerekir. Ancak bu eğilimin hızı önemlidir. Geciken değişimlerin ekonomik maliyetleri kaçınılmazdır. Şanlıurfa ilinin N/K 2 O ve P 2 O 5 /K 2 O dengelerinin daha kısa bir sürede Türkiye ortalamasına yaklaşması gereklidir. Başta gübre pazarlayan firmalar, üniversiteler, ilgili kamu kuruluşları bu gerçeğin önemini fark ederek ve kavrayarak inisiyatif almalıdır. Bu gerçeği fark ederek çalışmalarını yönlendiren ticari işletmelerin ekonomik avantajlar elde etmeleri mümkün olacaktır. Ancak bu amaçla bir yandan potasyumlu gübre ve gübreleme ile ilgili araştırmalar artırılırken, aynı zamanda potasyumlu gübre ve gübreleme ile ilgili çiftçi eğitim programlarının geliştirilmesi gerekir.