TNC Expansion from 1990 to 2013

Abstract

Gospodarka narodowa 6 (280) Rok LXXXV/XXVI listopad-grudzień 2015 s. 101-128 Aneta KOSZTOWNIAK* Ekspansja korporacji transnarodowych w latach 1990-2013 Streszczenie: Celem artykułu jest przedstawienie ekspansji korporacji transnarodowych (KTN), z uwzględnieniem liczby filii zagranicznych i ich pozycji ekonomicznej oraz zidentyfikowanie kluczowych sektorów zainteresowania w latach 1990-2013. Postawiono trzy zasadnicze pytania: 1) jakie ważniejsze zmiany nastąpiły w ekspansji KTN? 2) czy rośnie znaczenie KTN z krajów rozwijających się i krajów transformacji gospodarczej, a jeśli tak, to z jakich regionów? oraz 3) jakie są dalsze perspektywy rozwoju KTN w gospodarce światowej? Tekst powstał głównie na podstawie analizy literatury przedmiotu oraz danych statystycznych UNCTAD. Sformułowano tezę, iż od lat 90. XX w. rośnie udział KTN z krajów rozwijających się i krajów transformacji w zagranicznych inwestycjach bezpośrednich (ZIB), wobec jego spadku ze strony krajów rozwiniętych. Świadczy to o wzroście siły inwestycyjnej korporacji wywodzących się z tych państw, a w przyszłości oznaczać będzie wzrost konkurencji globalnej. Główne wioski z przeprowadzonej analizy są następujące: 1) nastąpił wzrost ekspansji KTN, zauważalny we wzroście liczby koncernów i ich filii za granicą oraz pozycji ekonomicznej, 2) wzrósł udział KTN z krajów rozwijających się i krajów transformacji w inwestycjach realizowanych za granicą, 3) w 2011 r. doszło do zrównania wartości napływu strumieni ZIB na rynki krajów rozwiniętych z napływem na rynki krajów rozwijających się i krajów transformacji, 4) w ostatniej dekadzie, KTN z regionu Azji (Chin) uczestniczą w fuzjach i przejęciach, osiągając dodatnie salda nabycia netto, wobec sald sprzedaży netto wykonywanych przez korporacje ze strony krajów rozwiniętych (USA, Wielka Brytania czy Niemcy), 5) przewiduje się, że nastąpi spotęgowanie konkurencji globalnej pomiędzy KTN, ze względu na chęć "utrzymania" szybkiego wzrostu potencjału korporacji z krajów rozwijających się i krajów transformacji, wobec chęci "odzyskania" dynamiki wzrostu sprzed kryzysu finansowego przez korporacje z krajów rozwiniętych.