„Tylko nie dres, bo się źle kojarzy”. Rola wizerunków ciała w kształtowaniu podmiotowości w klasie ludowej

Abstract

Przedmiotem artykułu jest znaczenie uklasowionych reprezentacji w kształtowaniu stosunku do ciała i konstruowaniu własnej podmiotowości przez osoby z klasy ludowej. Tekst opiera się na jakościowej analizie kilkudziesięciu wywiadów pogłębionych z kobietami i mężczyznami, a także programów typu reality show z udziałem klasy ludowej: Projekt Lady i Warsaw Shore. Wbrew wcześniejszym badaniom (Skeggs 1997) w świetle przeprowadzonych analiz klasowe reprezentacje są negatywnym punktem odniesienia nie tylko dla kobiet, lecz także dla większości dorosłych mężczyzn z klasy ludowej. Badanie pokazuje, że o ile trudno zrekonstruować wzorzec atrakcyjnego ciała, który byłby obiektem pożądania i aspiracji badanej grupy (bo średnioklasowe wzorce dbałości o ciało nie są przez nią przyjmowane bezkrytycznie), o tyle kluczowe w procesie budowania podmiotowości jest dążenie do odróżnienia się od reprezentacji klasy ludowej funkcjonujących w kulturze popularnej (figura dresiarza i dresiary) oraz od osób będących najniżej w strukturze społecznej (bezdomni i menele).