Uluslararası Turizm Talebi ve Cari İşlemler Dengesi İlişkisi: Akdeniz Havzası Ekonomilerinden Ampirik Bulgular

Abstract

Bu çalışma, Akdeniz Havzası ülkeleri için cari işlemler dengesi ve uluslararası gelen turist sayısı arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Araştırma, Akdeniz Havzası ülkelerinde turizmin geliştirilmesinin cari açığın uzun dönemli finansmanında politika aracı olarak kullanılabileceği hipotezini test etmektedir. Veri setinin mevcudiyetine bağlı olarak, 1998-2019 döneminin analiz edildiği çalışmada kontrol değişkenleri olarak; gayri safi yurt içi hasıla, nominal döviz kuru ve enflasyon oranı yer almaktadır. Yatay kesit bağımlılığı ve heterojenlik sorunlarının tespit edildiği panel veri analizinde; Westerlund’un (2008) geliştirmiş olduğu Durbin-Hausman eşbütünleşme testi üzerinden, seriler arasındaki uzun dönemli ilişki incelenmiştir. Ayrıca Genişletilmiş Ortalama Grup (Augmented Mean Group, AMG) tahmincisiyle; uluslararası turist sayısı ve kontrol değişkenlerinin, cari işlemler dengesi üzerindeki etkileri ortaya konulmuştur. Elde edilen ampirik bulgular, söz konusu değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki olduğunu ima etmektedir. Uluslararası turist sayısının, cari işlemler dengesi üzerinde pozitif yönde etkisi vardır. Nominal döviz kuru ve enflasyonun ise cari işlemler dengesini negatif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Kısacası, bulgular Akdeniz Havzası’nda turizmin gelişmesinin ekonomik ve sosyal açıdan önemli olduğunu göstermektedir. Çünkü turizm sektörü cari dengeyi olumlu yönde etkileyerek bu ülkelerin ekonomik istikrarına katkıda bulunmaktadır.