Uydu Verisi ve CBS ile Van Gölü Klorofil-a Dinamiklerinin İzlenmesi

Abstract

Dünyanın en büyük alkali gölü olan Van Gölü, fitoplankton (mikro-alg) içeriği açısından düşük organik üretimli (oligotrofik) bir yapıya sahiptir. Besin zincirinin ilk halkasını oluşturan fitoplankton yoğunluğunun belirlenmesinde en sık kullanılan parametrelerden biri klorofil-a pigmentidir. Fitoplankton ve dolayısıyla klorofil-a yoğunlaşmaları aynı zamanda su kalitesinin evsel, tarımsal ve sanayi atıkları gibi insan kaynaklı kirliliğin takibinde de kullanılmaktadır. Bu çalışmada, Van Gölü’ndeki klorofil-a konsantrasyonlarının dağılım haritaları literatürdeki yersel ölçüm verileri (spektrofotometrik yöntem ile), uydu verileri ve Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) metotları kullanılarak oluşturulmuş ve uydu verilerinin Van Gölü’ndeki temsiliyet kapasitesi değerlendirilmiştir. Buna göre, klorofil-a dağılımları mekansal olarak değişiklik göstermektedir. Gölün kuzeydoğu ve doğusundaki klorofil-a yoğunluğunun batı kesimine göre oldukça yüksek olduğunu görülmektedir. 2014 yılı klorofil-a yersel ölçmelerden elde edilen klorofil-a değerleri ile Landsat/OLI algılayıcısına ait mavi bandın (562-443 nm arası dalga boyu) yeşil banda (562-482 nm arası dalga boyu) yansıma oranı kullanılarak elde edilen klorofil-a konsantrasyonunu ölçme hatalarının içerisinde kaldığı (karesel ortalama hata) ve Landsat/OLI algılayıcısının Van Gölü’ndeki klorofil-a konsantrasyonlarını haritalamak için uygun olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, Van Gölü için uydu verisi öncesinde elde edilmiş diğer iki veri seti olan 1984 ve 2002 klorofil-a verileri için de jeo-istatistik analizler gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma ile birlikte, pek çok çevresel ve iklimsel değişimle etkilenen Van Gölü’ndeki klorofil-a değişimlerin izlenmesinde uydu verilerinin temsiliyeti ortaya konmuştur.