Zaburzenia zmysłu węchu

Abstract

Węch jest podstawowym zmysłem zarówno u ludzi, jak i u zwierząt. Pozwala kręgowcom i innym organizmom wyposażonym w receptory węchowe rozpoznawać pożywienie, niebezpieczeństwo i dostarcza zmysłowej przyjemności. Zaburzenia lub utrata zmysłu węchu występują w schorzeniach, którym towarzyszy upośledzona drożność nosa, takich jak: przewlekłe zapalenie zatok przynosowych, przewlekłe zapalenie zatok przynosowych z polipami nosa, alergiczny nieżyt nosa, infekcja dróg oddechowych, w tym ostre zapalenie zatok przynosowych. W przypadku zapalenia zatok przynosowych zaburzenia węchu są jednym z czterech głównych objawów choroby. Zaburzenia węchu mogą być również wywołane przez uszkodzenie neuronu węchowego, np. w przebiegu infekcji wirusowej. Utrata węchu i/lub smaku zgłaszana przez chorych na COVID-19 ma istotne znaczenie kliniczne; ułatwia jak najwcześniejszą identyfikację zakażonych do izolacji, jeśli dostęp do badań jest ograniczony, oraz ułatwia kwalifikację do ukierunkowanych testów. W leczeniu zaburzeń i utraty węchu wywołanych przez upośledzenie drożności nosa (lub towarzyszących chorobom przebiegającym z upośledzeniem drożności nosa) stosuje się nowoczesne glikokortykosteroidy donosowe.

Projekt koncepcyjny zagospodarowywania Placu Niedźwiedziego w Adamowie (woj. lubelskie) jako przykład wykorzystania roślin ziołowych w przestrzeni publicznej

“…Wykorzystując odpowiednie rośliny, ogród sensoryczny lub rabatę można podzielić na strefy: zapachu, dotyku, smaku, słuchu, wzroku. Zapachy wzbudzają emocje, przywołują wspomnienia, mogą tworzyć uczucie komfortu i stanowić źródło przyjemnych przeżyć [Rapiejko 2006, Czerniowska i Czerniowska-Far 2007. Rośliny strefy zapachu cechują się intensywnym, silnym zapachem oraz wytwarzaniem olejków eterycznych.…”

The Sense of Smell in Logopaedic Theory and Practice

“…Objective olfactory examination is possible thanks to [Sienkiewicz-Jarosz, 2012, p. 9]: -olfactory event-related potentials (OERP); they are a response to intranasal chemical stimulation; in the case of OERP, it is possible to distinguish between anosmia, normosmia and hyposmia; -the electroolfactogram (EOG), or potentials recorded at the surface of the olfactory epithelium in response to its stimulation by aromatic substances; this test can, for example, assess whether the olfactory impairment is sensorineural. It is also worth mentioning the felt-tip pen test by Piotr Rapiejko [2016]. The test, which is of an indicative nature, consists in applying an odorous substance to a sheet of paper using a felt-tip pen.…”

Trening węchowy (rehabilitacja zmysłu węchu) u chorych po przebytym COVID-19

“…Najczęstszą przyczyną upośledzenia węchu jest utrudnienie kontaktu substancji zapachowych zawartych w powietrzu z zakończeniami nerwów węchowych spowodowane niedrożnością nosa w obrębie przewodu nosowego środkowego i górnego, patologiczną, gęstą lub zaschniętą wydzieliną pokrywającą nabłonek węchowy i uniemożliwiającą kontakt substancji zapachowych z powietrza z nabłonkiem węchowym, zaburzeniami składu śluzu lub uszkodzeniem błony śluzowej nosa w okolicy węchowej. Przyczyny zaburzeń węchu leżące po stronie neuronu węchowego to przede wszystkim [9]: urazy czaszki, szczególnie ze złamaniem podstawy przedniego dołu czaszki (przerwanie nitek węchowych, stłuczenie opuszki), uszkodzenie opuszki w mechanizmie przeciwuderzenia (np. upadek na tyłogłowie), ostre zakażenia wirusowe, zmiany zapalne (zapalenie opon mózgowych, kiła), krwotok podpajęczynówkowy, guzy przedniego dołu czaszki (oponiak rynienki nerwowej, glejak opuszki, glejak płata czołowego, tętniak), urazy jatrogenne, przewlekły zanikowy nieżyt nosa, ekspozycja na związki toksyczne, pyły nieorganiczne, dym tytoniowy, zaburzenia hormonalne, cukrzyca, nałogowe zażywanie kokainy, przyjmowanie leków o działaniu toksycznym na nerwy węchowe (np.…”

“…Znaczenie narządu węchu [8]: • ostrzeganie o niebezpiecznych substancjach w otoczeniu, zagrażających życiu i zdrowiu (dym, gazy trujące) • lokalizacja źródła niebezpiecznego lub nieprzyjemnego zapachu • dobór właściwych pokarmów (ich jakość i świeżość) • utrzymywanie na odpowiednim poziomie fizjologicznego łaknienia • udział w procesie wydzielania śliny i soku żołądkowego pod wpływem przyjemnych zapachów żywności • ważny udział w percepcji wrażeń smakowych • tworzenie uczucia pełnego komfortu psychicznego • wpływ na jakość życia dzięki odczuwaniu i ocenie zapachów otaczającej przyrody • źródło przeżyć i odczuć estetycznych, zachowań emocjonalnych i seksualnych • samokontrola stanu higienicznego (zapach wydalin, potu) • droga docierania do istotnych informacji społecznych (rozpoznanie matki, dziecka, odruch ssania).…”

“…Przyczyną upośledzenia lub braku węchu mogą być zarówno zaburzenia typu przewodzenia bodźca, jak i zaburzenia neuronu węchowego [9].…”