Η παρούσα διατριβή εστιάζεται στην αξιολόγηση του ρόλου του βακτηρίου Salmonella enterica subsp. diarizonae στην αιτιολογία του διαρροϊκού συνδρόμου των αρνιών και αποσκοπεί ειδικότερα: (α) στη μελέτη της έκτασης της μόλυνσης από S. enterica subsp. diarizonae σε εκτροφές προβάτων με κλινικά περιστατικά διαρροϊκού συνδρόμου των αρνιών και (β) στη μελέτη της παθογένειας της μόλυνσης από S. enterica subsp. diarizonae για τα αρνιά. Η διατριβή χωρίζεται σε τρία κεφάλαια και ακολουθεί η Γενική Συζήτηση. Στο Κεφάλαιο Ι, ανασκοπείται η σχετική βιβλιογραφία. Το Κεφάλαιο υποδιαιρείται σε τρία τμήματα. Στο τμήμα Α, ανασκοπείται συνοπτικά η βιβλιογραφία σχετικά με την ταξινόμηση και της ονοματολογία του γένους Salmonella. Στο τμήμα Β, ανασκοπείται η βιβλιογραφία η σχετική με τις λοιμώξεις από Salmonella στα πρόβατα. Στο τμήμα Γ, ανασκοπείται η βιβλιογραφία η σχετική με τις λοιμώξεις από Salmonella enterica subsp. diarizonae σε ζώα. Στο Κεφάλαιο II, μετά από σύντομη παρουσίαση του βακτηρίου S. enterica subsp. diarizonae στο πλαίσιο του διαρροϊκού συνδρόμου των αρνιών σε εκτροφές προβάτων (Τμήμα Α), παρουσιάζονται αρχικά ένα περιστατικό φυσικής μόλυνσης σε αρνιά που οφειλόταν στο εν λόγω βακτήριο (Τμήμα Β) και στη συνέχεια μία μελέτη στο πεδίο σχετικά με την έκταση της φυσικής μόλυνσης σε εκτροφές προβάτων στην Κεντρική Ελλάδα (Τμήμα Γ). Σε μία εκτροφή προβάτων παρατηρήθηκαν αυξημένα κρούσματα διαρροϊκού συνδρόμου σε νεαρά αρνιά. Τα κρούσματα διάρροιας αφορούσαν σε αρνιά ηλικίας 5 έως 15 ημερών σε περίοδο 7 ημερών. Συνολικά εκδήλωσαν διάρροια 25 νεαρά αρνιά, ποσοστό που αντιστοιχούσε σε 15,6% των αρνιών που είχαν γεννηθεί στην εκτροφή (n = 160). Από αυτά, 10 είχαν ήδη πεθάνει πριν από την επίσκεψη στην εκτροφή (θνησιμότητα: 0,400). Κατά την επίσκεψη, πραγματοποιήθηκε κλινική εξέταση σε ασθενή αρνιά, τα οποία παρουσίαζαν έντονη διάρροια και νεκροτομική εξέταση σε πτώματα δύο αρνιών, με κυριότερα παθολογικά ευρήματα την απουσία περιεχομένου στον γαστρεντερικό σωλήνα, την παρουσία φλεγμονωδών αλλοιώσεων στον πυλωρό, τον ειλεό και το λεπτό έντερο και την παρουσία πολυάριθμων πετεχειών στο τοίχωμα του εντέρου, το οποίο φαινόταν πιο λεπτό από το φυσιολογικό. Ελήφθησαν δείγματα κοπράνων από τα ασθενή ζώα, για βακτηριολογική, ιολογική και παρασιτολογική εξέταση, τα αποτελέσματα των οποίων έδειξαν μόνον παρουσία S. enterica σε καθαρή καλλιέργεια. Το βακτήριο απομονώθηκε επίσης από ιστοτεμάχια λεπτού εντέρου και ήπατος από τα νεκροτομηθέντα αρνιά μετά από βακτηριολογική εξέταση. Τα στελέχη ταυτοποιήθηκαν πλήρως ως Salmonella enterica subsp. diarizonae με τον αντιγονικό συνδυασμό 61:k:1,5,(7). Συνταγογραφήθηκε η θεραπευτική χορήγηση ενροφλοξακίνης στην εκτροφή. Μετά το τέλος της χορήγησης της αγωγής, πραγματοποιήθηκε συλλογή δειγμάτων κοπράνων από τα ζώα της εκτροφής επί 42 ημέρες, από τα οποία απομονώθηκε το βακτήριο 22 ημέρες μετά το τέλος της αγωγής. Ακολούθως, πραγματοποιήθηκε διερεύνηση της παρουσίας του βακτηρίου σε δείγματα κοπράνων αρνιών (n = 119) με διάρροια σε 21 εκτροφές προβάτων στην Κεντρική Ελλάδα. Όλα τα δείγματα εξετάζονταν για την παρουσία Salmonella με βακτηριολογικές τεχνικές. Το βακτήριο δεν απομονώθηκε από κανένα δείγμα από καμία από τις 21 εκτροφές Στο κεφάλαιο ΙΙΙ της παρούσας διατριβής παρουσιάζονται τα αποτελέσματα πειραματικής μόλυνσης για μελέτη της σημασίας του βακτηρίου S. enterica subsp. diarizonae στο διαρροϊκό σύνδρομο των αρνιών. Συνολικά, 12 αρνιά ενοφθαλμίστηκαν με S. enterica subsp. diarizonae, ένα στέλεχος το οποίο είχε απομονωθεί από κλινικό περισταιτκό της μόλυνσης. Ο ενοφθαλμισμός πραγματοποιήθηκε με χορήγηση από το στόμα εναιωρήματος με 0,75 × 109 έως 1,8 × 109 c.f.u. του βακτηρίου. Ως αρνητικοί μάρτυρες χρησιμοποιήθηκαν 4 αρνιά. Σε τακτικά χρονικά διαστήματα, συλλέχθηκαν διαδοχικά δείγματα κοπράνων, αίματος και επιχρίσματος στοματικού βλεννογόνου από όλα τα αρνιά στη μελέτη. Στα ίδια χρονικά σημεία συλλέχθηκαν δείγματα κοπράνων και γάλακτος από όλες τις προβατίνες, μητέρες των ανωτέρω αρνιών. Τα αρνιά θανατώθηκαν διαδοχικά 1, 2, 4, 7, 10, 14 και 21 ημέρες μετά την έναρξη της μελέτης και συλλέχθηκαν δείγματα ιστών από το λεπτό έντερο, το ήνυστρο, το ήπαρ και τη χοληδόχο κύστη, για εξέταση με βακτηριολογικές τεχνικές για απομόνωση και ταυτοποίηση Salmonella και με μοριακές τεχνικές (αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης - PCR) για ανίχνευση του γονιδίου invA του βακτηρίου, καθώς και για ιστοπαθολογική αξιολόγηση. Συνολικά, απομονώθηκε Salmonellla από όλα τα ενοφθαλμισμένα αρνιά (1,000) και συνολικά από 45/77 σχετικά δείγματα κοπράνων (0,584), με διάμεση διάρκεια απομόνωσης 2,4 ημέρες μετά τον ενοφθαλμισμό. Tο βακτήριο απομονώθηκε επίσης από επιχρίσματα στοματικού βλεννογόνου από 7 αρνιά (0,583) και συνολικά από 10/77 (0,130) σχετικά δείγματα, με διάμεση διάρκεια απομόνωσης 0,8 ημέρες μετά τον ενοφθαλμισμό. Salmonella απομονώθηκε επίσης από 2 διαδοχικά δείγματα γάλακτος από μία προβατίνα. Το βακτήριο απομονώθηκε από ιστοτεμάχια συνολικά 9 αρνιών: από το λεπτό έντερο 6 (0,500), το ήνυστρο 4 (0,333), το ήπαρ 3 (0,250) και τη χοληδόχο κύστη 2 (0,167) αρνιών. Το γονίδιο invA ανιχνεύτηκε σε δείγματα από όλα τα ενοφθαλμισμένα αρνιά, με διάμεση διάρκεια ανίχνευσης στα δείγματα κοπράνων 5,5 ημέρες και στα επιχρίσματα στοματικού βλεννογόνου 1,3 ημέρες. Το γονίδιο ανιχνεύτηκε επίσης σε 3 δείγματα γάλακτος από τις μητέρες των ενοφθαλμισμένων αρνιών. Κατά την ιστοπαθολογική εξέταση, παρατηρήθηκε ηνυστρίτιδα με υποεπιθηλιακή συσσώρευση λευκοκυττάρων. Στο λεπτό έντερο, οι αλλοιώσεις αφορούσαν σε διάταση και οίδημα των επιθηλιακών κυττάρων, λευκοκυτταρική διήθηση και υπερπλασία των λεμφοειδών οζιδίων με εμφανή βλαστικά κέντρα αρχικά και ατροφία ή / και εκφύλιση του λεμφοειδούς ιστού του εντέρου με παρουσία λεμφοκυττάρων, πλασμοκυττάρων και εωσινόφιλων κυττάρων υποεπιθηλιακά σε επόμενο στάδιο. Τα συμπεράσματα που προκύπτουν από τα ευρήματα αυτής της διατριβής, είναι τα παρακάτω. (α) Το βακτήριο S. enterica subsp. diarizonae είναι ευκαιριακό παθογόνο του πεπτικού συστήματος σε αρνιά. Το βακτήριο μπορεί να προκαλέσει ήπιας βαρύτητας νόσο, με αποβολή του στα κόπρανα και σαφείς ιστολογικές αλλοιώσεις στα όργανα του γαστρεντερικού σωλήνα. Επίσης, μπορεί να απομονωθεί από εσωτερικά όργανα των προσβεβλημένων αρνιών. Το βακτήριο μπορεί να προκαλέσει διαρροϊκό σύνδρομο σε νεαρά αρνιά. Το βακτήριο μπορεί να μεταδοθεί μεταξύ ζώων, π.χ., μεταδίδεται από τα αρνιά στις προβατίνες κατά το θηλασμό. Η αποβολή του στα κόπρανα είναι διαλείπουσα. Το βακτήριο μπορεί να απομονωθεί από το γάλα προβατίνων με μολυσμένα αρνιά. (β) Παρατηρούνται διαφορές στη βαρύτητα της λοίμωξης από S. enterica subsp. diarizonae μεταξύ ζώων και εκτροφών. Η ανοσοεπάρκεια των μολυσμένων ζώων μπορεί να είναι παράγοντας που επηρεάζει τη βαρύτητα της νόσου.