ÖZET KOAH'ın kognitif fonksiyonlar üzerine etkisi: Bir olgu kontrol çalışması Giriş: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), değerlendirmesinde tedaviye yön vermek için hastalığın şiddetini, kişi-nin sağlık durumu üzerindeki etkilerini ve gelecekte karşılaşılabilecek olayların belirlenmesi hedeflenmelidir. KOAH'ın akciğer dışındaki etkileri iyi bilinmekle beraber kognitif fonksiyonlar üzerindeki etkisine yeteri kadar ilgi gösterilmemiştir. Bu nedenle çalışmamızda KOAH hastalarımızın kognitif fonksiyonlarının değerlendirilmesi hedeflendi.
Materyal ve
GİRİŞKronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), hava akımı obstrüksiyonuyla karakterize akciğer dışı sistemik etkileri de olan bir hastalıktır (1). KOAH yönetiminde tedaviye yön vermek amacıyla hastalığın şiddetini, hastalı-ğın kişinin sağlık durumu üzerindeki etkilerini ve gelecekte karşılaşılabilecek olay risklerinin belirlenmesi hedeflenmelidir. Bu hedeflere ulaşmak için KOAH değer-lendirmesinde hastanın mevcut semptom düzeyi, spirometrik değerlendirmede saptanan obstrüksiyonun düzeyi, alevlenme riski ve komorbiditelerin değerlendi-rilmesi gerekmektedir (1-3).KOAH hastalarında kognitif bozulma, fiziksel aktivite ve serebral kan akımında azalma, doku hipoksisi, sistemik inflamasyon ve oksidatif stres ile ilişkili multifaktöryel bir süreçtir (4). KOAH'da yaşam kalitesindeki ve genel sağlık durumundaki değişiklikleri belirleyebilmek için fonksiyonel ölçümlerle birlikte hastanın bilişsel iyilik hallerinin ölçümüne olanak veren değerlendirme öl-çekleri de kullanılmaktadır (4,5). Bu amaçla kullanılan standardize mini mental test (SMMT) KOAH'lı hastalarda klinik pratikte ve araştırmalarda kullanıma uygun, kısa ve yönelim, dikkat, hafıza, motor beceri ve dil kullanımının değerlendirildiği bir testtir (4,6). KOAH'ın kognitif fonksiyonlar üzerinde oluşturduğu etkiler, tıbbi harcamaların artmasına ve iş gücü kaybına neden olmaktadır. Ayrıca, KOAH seyrinde izlenen alevlenmeler de kognitif fonksiyonları olumsuz yönde etkileyebilmektedir (7,8). KOAH'ın çok bileşenli bir hastalık olduğu bilinmekle beraber kognitif fonksiyonlar üzerindeki etkisine yeteri kadar ilgi gösterilmemiştir. Ayrıca, bu çalışmaya kadar akut alevlenme sayısıyla kognitif fonksiyonlar arasındaki ilişkinin değerlendirildiği bir ça-lışmaya literatürde rastlanmamıştır.