A Literature Review on Social Media – Based Digital Mobilization and Protest Movements.

Abstract

Günümüzde yaşamın ayrılmaz bir parçası haline gelen sosyal medya pek çok çalışma alanyla ilişkilendirilmektedir. Bunların başında da siyasal yaşama katılım eksenli dijital seferberlik, protesto ve hak arayışları gelmektedir. Nitekim dünya çapında patlak veren bir çok eylem, toplumsal hareket, protesto ve seferberlik sonuçları olumlu veya olumsuz olsun, geçmişe oranla çok daha kolay organize edilebilmektedir (Meek, 2011; Zhuravskaya, 2020). Ancak devletelerin, çıkar gruplarının, büyük şirketlerin de bu alanda etkin olduğu; sansuür, engelleme, gözetim ve baskının yanı sıra trol hareketleri, yanlış-yalan haber ve bilgi kirliliği gibi demokratik ve özgürlükçü çabaların altını oyan olumsuzluklar barındırdığı da göz ardı edilmemelidir.Bu çalışmada 2012 ve 2023 yılları arasında 23 ülkede sosyal medya eksenli dijital seferberlik ve protesto hareketleri konulu araştırmaların meta analizi gerçekleştirilerek, sosyal medyanın neden ve nasıl kulanıldığı irdelenmiştir. Analiz, incelenen makalenin başlığı, yazarı, yayım tarihi, araştırılan ülke; makalenin spesifik konusu ve amacı; makalenin anahtar kelimeleri; odaklanılan örneklem/analiz birimi; makalenin kuramı/paradigması; makalede kullanılan medya platformu; makalenin hipotezi ve araştırma soruları ile makalenin ulaştığı bulgular olmak üzere sekiz kategorik başlık altında gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ulaşılan en önmeli sonuç, dijital protesto ve seferberlik hareketleri bağlamında sosyal medya ekseninde klişeleşmiş, araca (dijital teknolojiye) odaklı ‘olanaklar/sınırlılıklar’ ikilemi yerine ağırlıklı olarak taraflar ve mücadelenin koşullarına odaklı ‘olanaklar/karşı olanaklar’ çatışmasının yeğlenmesidir. Çalışma odaklandığı konu ve ulaştığı sonuçlar Türkçe literatürde önemli bir boşluğu dolduracak niteliktedir.