This article is an attempt to explain the basic rules of word associacions of bilingual speakers as well as the matter of the second language acquisition with its cultural implications. The paper deals also with the matter of lexical access with particular stress put on the theory of connectionism. The study is based on the free word association test and was conducted with cooperation with a group of Polish students of the Italian language. The results show a significant correlation between learning a second language and acquiring the culture of its geographic area.
Wstęp. Badanie skojarzeń słownychTesty asocjacyjne mają szeroki zakres zastosowań. Używane są od lat jako narzędzie diagnostyczne w badaniach dotyczących przetwarzania informacji w umyśle, czyli szeroko pojętego kognitywizmu. Wykorzystuje się je również do oceny inteligencji, rozwoju i różnic kompetencji językowej w zakresie jednego języka używanego przez osoby o różnym poziomie wykształcenia i pochodzenia (społecznego), a także w badaniach dotyczących różnic typologicznych pomiędzy językami (Łobacz, Mikołajczak-Matyja 2002). Także stopień biegłości w L2 może zostać odzwierciedlony w wynikach takiego testu. Schmitt (1998) pisze o stopniu znajomości L2 porównywalnym do kompetencji językowej rodzimego użytkownika danego języka, określanym za pomocą właśnie testów skojarzeniowych. Jednak późniejsze badania Woltera (2002) dowodzą, że obecna forma testów skojarzeniowych jedynie w nieznacznym stopniu odzwierciedla faktyczną znajomość języka drugiego. Nie dyskwalifikuje to jednak tej metody badawczej, a jedynie jest pewnym wyznacznikiem kierunku rozwoju tego typu badań. Mimo że test skojarzeniowy skupia się głównie na leksykonie umysłowym i na nim operuje, daje wiele interesujących możliwości interpretacji wyników, począwszy od różnic między językami, poprzez spojrzenie na język jako narzędzie wyrażania własnych myśli, aż po odkrywanie nawyków językowych i cech kulturowych.Wydaje się niemożliwe, że podmiot uczący się języka drugiego może pozostać obojętny na wpływ kultury danej grupy językowej (por. Scheu 2000). Bilingwizm ułatwia kontakty międzyludzkie, buduje pozytywne nastawienie interkulturowe, sprzyja większej tolerancji, akceptacji i zrozumieniu innych. W rozmyślaniach nad naturą dwujęzyczności nasuwa się pytanie, do jakiego stopnia werbalne zachowanie osób dwujęzycznych odzwierciedla ich dwukulturowość.