ÖZET AMAÇ: Önkol ve el yaralanmaları işle ilişkili özrün temel nedenidir. Bu çalışmada, el ve önkol yaralanmaları sonrası hastaların yaralanma ciddiyetleri ile işe geri dönüş süresi, aktivite ve katılım düzeyleri arasındaki ilişki incelendi.
GEREÇ VE YÖNTEM:Çalışmaya yaş ortalamaları 31±11.13 yıl (18-63 yıl) olan el ve önkol yaralanmalı toplam 130 hasta alındı. Modifiye El ve Önkol Yaralanması Ciddiyet Skorlaması (MEYCS) ile yaralanma ciddiyeti belirlendi. Yaralanmadan sonra sekizinci haftada Jebsen El Fonksiyon Testi ( JEFT), Buck-Gramko skorlaması uygulandı. Bozukluk/semptom skorunun değerlendirilmesi için 12. haftada Kol, Omuz ve El Sorunları Anketi'nin Türkçe versiyonu (DASH-T) kullanıldı ve kavrama kuvveti ölçümü yapıldı. Hastaların işe geri dönüş süreleri kaydedildi.
BULGULAR:Çalışmanın sonunda MEYCS ile hastaların eski işlerine geri dönüş süresi, kavrama kuvveti değerleri, DASH-T skorları ve Buck Gramko skorları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki olduğu gözlendi (p<0.05). MEYCS ile JEFT arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiye rastlanmadı (p>0.05). Hastalar Uluslararası Fonksiyonellik, Özür ve Sağlık Sınıflaması Sistemi'ne (UFÖSS) göre değerlen-dirildiğinde; vücut işlevleri bölümünde vücut yapı ve fonksiyonları (1.86±1.47), aktivite bölümünde yazı yazmada (2.06±1.50) en yüksek bozukluk düzeyine sahip oldukları bulundu.
SONUÇ:Sonuç olarak yaralanma ciddiyet düzeyinin yüksekliği aktiviteye geri dönüşü, katılımı, işe geri dönüşü geciktirmiştir. DASH-T skorlarının işe geri dönüşe en fazla etki eden faktör olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca el, önkol yaralanmalı hastalarda, aktiviteye geri dönüş ve katılım ile işe geri dönüş zamanı arasında pozitif ilişki vardır.Anahtar sözcükler: Aktivite ve katılım; bozukluk; el ve önkol yaralanması; işe geri dönüş; yaralanma ciddiyeti.
GİRİŞÜst ekstremite yaralanmaları çeşitli kişisel, psikolojik ve sosyal sonuçlara neden olmaktadır. Bu sonuçlar, hastaların gün-lük yaşam aktivitelerine daha geç dönmesi, işe geri dönüşün gecikmesi, ekstremitenin görünümü, sosyal ve mesleki aktivitelerdeki kısıtlanmalarla ortaya çıkan psikolojik problemlerle birlikte seyretmektedir. [1][2][3] Yaralanmanın ciddiyeti, tipi ve yaralanan yapıların özellikleri gibi faktörlerin rehabilitasyonun uzun dönem sonuçlarını ve işe geri dönüşü etkileyen farklı unsurlar oldukları rapor edilmiştir. [3][4][5][6][7] El yaralanmaları hastaların günlük yaşamda yaptıkları işleri olumsuz yönde etkileyerek, büyük bir stres kaynağı ve yaşamdan kopma sebebi olabilir. İnsan eli yaşamdaki bağımsızlık hissinin ve aktiviteye katılımın sürdürülmesindek başlıca enstrüman olduğu için el yaralanmaları kişinin yaşamdaki hedeflerini, ekonomik düze-yini ve aile içindeki rollerini değiştirebilir. [6][7][8][9] Yaralanmanın fonksiyonel, sosyal ve mesleki sonuçlarını ortaya çıkarmada geçerli ve güvenilir metodların kullanıl-ması, klinik açıdan da önemlidir. Uluslararası Fonksiyon Sınıflaması'nın (International Classification of Functioning, Disability and Health -ICF) tanımlanmasıyla hastalığın sağlık üzerindeki et...