StreszczenieWstęp: Praca na oddziale intensywnej terapii (OIT) należy do jednej z najtrudniejszych i najcięższych w praktyce pielęgniarskiej. Wymaga nie tylko rozległej wiedzy i profesjonalnych umiejętności, ale także określonych predyspozycji osobowościowo-temperamentalnych. Celem pracy było sprawdzenie, czy wzór zachowania A (WZA) jest predyktorem wypalenia i satysfakcji zawodowej pielęgniarek/pielęgniarzy pracujących na OIT oraz czy efekt ten utrzymuje się po kontroli wybranych czynników demograficznych i zawodowych. Materiał i metody: W badaniu wzięło udział 99 osób (77 kobiet) w wieku 24-58 lat (średnia (mean -M) = 32,33; odchylenie standardowe (standard deviation -SD) = 8,81), pracujących na OIT. Zastosowane następujące narzędzia: do pomiaru WZA -Kwestionariusz Samopoznania BWZ Wrześniewskiego, wypalenia zawodowego -Oldenburską Skalą Wypalenia OLBI opracowaną przez Demerouti i wsp., satysfakcji z pracy -Skalą Satysfakcji z Pracy Zalewskiej. Wyniki: Hierarchiczna analiza regresji wykazała, że po kontroli uwzględnionych czynników demograficznych i zawodowych tendencja do agresywności była predyktorem większego wyczerpania i braku zaangażowania oraz mniejszej satysfakcji z pracy. Potrzeba osiągnięć i potrzeba dominacji wiązały się odpowiednio z większą satysfakcją i mniejszym wyczerpaniem. Istotne znaczenia dla funkcjonowania zawodowego miały także dyżurowy system pracy, miejsce zamieszkania i płeć. Wnioski: Badanie potwierdziło predyktywną wartość wszystkich 3 treściowych elementów WZA dla wypalenia i satysfakcji zawodowej pielęgniarek/pielęgniarzy OIT. Wyniki wskazują także zasadność dalszych badań rozpatrujących WZA w kontekście dopasowania do pracy na OIT. Med. Pr. 2015;66(2):213-224 Słowa kluczowe: satysfakcja z pracy, wzór zachowania A, wypalenie zawodowe, oddział intensywnej terapii, pielęgniarki, pielęgniarze
AbstractBackground: Working at intensive care unit (ICU) is one of the most difficult and taxing nursing specialties. It demands not only extensive knowledge and professional skills but also specific personality-temperamental dispositions. The aim of the study was to verify if type A behavior (TAB) is a predictor of burnout and job satisfaction in ICU nurses and if this effect still exists after controlling for selected demographic and job characteristics. Material and Methods: The study group consisted of 99 nurses (77 women), aged 24-58 (mean (M) = 32.33; standard deviation (SD) = 8.81) working at ICU. The following tools were used: to measure TABType A Behavior Survey BWZ by Wrzesniewski; job burnout -the Oldenburg Burnout Inventory OLBI by Demerouti et al.; and job satisfaction -the Job Satisfaction Scale by Zalewska. Results: The results of hierarchical regression analyses showed that after controlling for selected demographic and job characteristics, tendency for aggression was a predictor of higher exhaustion, disengagement and lower job satisfaction. Achievement striving and tendency to dominate were related to higher job satisfaction and lower exhaustion, respectively. Significant predic...