STRESZCZENIEBól głowy jest najczęstszą przyczyną kierowania dzieci do neurologa dziecięcego. Występuje w każdej grupie wiekowej i może mieć rozmaite przyczyny. W artykule opisano wtórne bóle głowy związane z wybranymi problemami pediatrycznymi. Według najnowszej klasyfikacji bólów głowy omawiane zagadnienia są wyróżniane jako bóle głowy przypisywane działaniu substancji chemicznej lub reakcji po jej odstawieniu oraz bóle głowy przypisywane zakażeniom. Słowa kluczowe: bóle głowy, dzieci, nastolatki, ICHD-3
ABSTRACTHeadache is the most common reason that children are referred to child neurology practices. It occurs in all age groups and can have various causes. This article describes secondary headaches associated with selected pediatric problems. According to the current international classification of headache disorders, the discussed issues are highlighted as headaches attributed to a chemical substance or reaction to its withdrawal and headaches attributed to infection. Key words: headaches, children, adolescents, ICHD-3
WSTĘPBóle głowy są dość często zgłaszaną przez dzieci dolegliwością. Stanowią powód zgłoszenia się zarówno do pediatry, jak i neurologa dziecięcego, a także do lekarzy innych specjalności, bywają ważną przyczyną absencji szkolnej. Są najczęstszym problemem, z jakim spotykają się neurolodzy dziecięcy [1][2][3]. Wśród bólów głowy u dzieci i młodzieży dominują bóle głowy pierwotne, jednak w tej grupie wiekowej stosunkowo często stwierdza się bóle objawowe. W badaniu przeprowadzonym w 2011 r. u dzieci hospitalizowanych z powodu bólów głowy na Oddziale Pediatrii II i Neurologii Wieku Rozwojowego w Szczecinie w 2010 r. pierwotne bóle głowy występowały u 52,5% pacjentów, natomiast u 47,5% dzieci były to bóle objawowe [4]. W artykule zostaną omówione niektóre "pediatryczne" przyczyny wtórnych bólów głowy. Według najnowszej klasyfikacji bólów głowy (ICHD-3 beta, 2013), opracowanej pod patronatem International Headache Society analizowana część bólów głowy klasyfikowana jest jako bóle głowy przypisywane działaniu substancji chemicznej lub reakcji po jej odstawieniu oraz zakażeniom (klasyfikacja o kodach 8-9) [5]. Ze względu na rozmiar zagadnienia nie zostaną omówione bóle głowy związane z zaburzeniami homeostazy, chorobami laryngologicznymi i okulistycznymi.
BÓLE GŁOWY PRZYPISYWANE DZIAŁANIU SUBSTANCJI CHEMICZNEJ LUB REAKCJI PO JEJ ODSTAWIENIUBól taki rozpoznaje się wówczas, gdy pacjent przyjmuje lub jest narażony na substancję mogącą wywołać ból głowy i potwierdzono związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy spożyciem substancji a bólem głowy (czas wystąpienia objawów, zmniejszenie nasilenia bólu po odstawieniu danej substancji, charakterystyka bólu typowa dla danej substancji lub inne dane potwierdzające ów związek), a także żadne inne rozpoznanie nie opisuje lepiej stwierdzanych zaburzeń. Substancje wymieniane w klasyfikacji to donory tlenku azotu, inhibitory fosfodiesterazy, tlenek węgla, alkohol, składniki pożywienia i dodatki do żywności (zwłaszcza glutaminian sodu), kokaina, histamina, peptyd związany...