ÖzetAmaç. Birçok çalışmada düşük molekül ağırlıklı heparinlerin (DMAH) postoperatif adezyon gelişimini önlemede etkili olduğu, bazı çalışmalarda da rapamisinin immünosüpresif bir ajan olarak postoperatif adezyon gelişimini azaltabileceği saptanmıştır. Bu deneysel çalışmada bir DMAH olan enoksaparin ile rapamisinin tek tek veya birlikte adezyon oluşumu üzerine etkileri sıçan uterin horn modelinde incelendi. Yöntem. Çalışmada ağırlıkları 200-250 gr arasında olan 40 adet Wistar-Albino dişi sıçan kullanıldı. Sıçanların karın duvarına anestezi altında steril koşullarda 3 cm'lik orta hat kesisi yapıldı. Her iki uterin hornda antimezenterik yüzeye 8-10 adet unipolar koterizasyon uygulandı ve antimezenterik yüzeyler 4/0 polidioksanon ile karın ön duvar peritonuna dikildi. Sıçanlar kontrol, enoksaparin, rapamisin ve enoksaparin ve rapamisin gruplarına (n= 10) ayrıldı. Kontrol grubunda adezyon önleyici tedavi uygulanmadan karın katları usulüne uygun olarak kapatıldı. Enoksaparin grubunda 14 gün süreyle enoksaparin 50 U/kg intraperitoneal olarak uygulandı. Rapamisin grubunda 14 gün süreyle 0,8 mg/kg oral yoldan gavaj tüpüyle rapamisin uygulandı. Enoksaparin ve rapamisin grubunda 14 gün süreyle enoksaparin 50 U/kg intraperitoneal olarak verildi, ayrıca aynı süreyle 0,8 mg/kg oral yoldan gavaj tüpüyle rapamisin ilave olarak uygulandı. Sıçanların tümü 14 gün sonra letal doz pentobarbital ile öldürülerek orta hat kesisi ile laparotomi yapılarak adezyon gelişimi gözle ve histopatolojik olarak değerlendirildi. Bulgular. Makroskopik ve mikroskopik olarak incelendiğinde çalışma gruplarının adezyon şiddetleri benzer bulundu (p>0,05). İlaç uygulanan grupların adezyon yaygınlığı ve total adezyon skorları kontrol grubununkine göre daha düşük bulundu (p<0,05). İlaç uygulanan grupların adezyon yaygınlığı ve total adezyon skorları arasında anlamlı fark bulunmadı (p>0,05). Sonuç. Enoksaparin ve rapamisin benzer düzeylerde total adezyonu önlemekte, bunu yaparken adezyon şiddetinden daha çok adezyon yaygınlığını azaltarak etkili olmaktadır. Birlikte kullanımlarında ise adezyon oluşumu üzerine etkileri sinerjistik değildir.Anahtar sözcükler: Düşük molekül ağırlıklı heparin, enoksaparin, rapamisin, peritoneal adezyon
AbstractAim. Several studies have demonstrated that low molecular weight heparins (LMWHs) decreased postoperative adhesion formation. Also, a few studies have noted that immunosuppressive agent rapamycin decreased postoperative adhesion formation. In this experimental study, we aimed to investigate the effect of enoxaparin and rapamycin alone and in combination on the adhesion formation in a rat uterine horn model. Methods. Our study included 40 Wistar-Albino rats weighing between 200-250 g. Control and three study groups were formed including 10 rats. In sterile condition, we performed 3-cm midline incision of abdominal wall under general anesthesia. On the antimesenteric surface of both uterine horns, 8-10 unipolar electrocauterization were applied. Later these antimesenteric surfaces were sutured to abdominal sidewalls with 4....