Administrowanie czy rozwój – 20 lat doświadczeń finansowania polskiego samorządu terytorialnego

Gospodarowanie zasobami finansowymi w polskim samorządzie terytorialnym

“…Jest to inaczej obraz kondycji finansowej, podlegającej ocenie (standing finansowy). Kondycja finansowa odzwierciedla stan finansów samorządu w określonym czasie, który jest wynikiem posiadanych dochodów i wydatków oraz ich struktury, stopnia wykorzystania środków zwrotnych, aktywności i skutecz ności w pozyskiwaniu środków pozabudżetowych, a także sprawności ogólne go zarządzania posiadanymi zasobami finansowymi i rzeczowymi 18 . Ocenę finansową może przeprowadzać podmiot wewnętrzny (służby finansowe samorządu podległe skarbnikowi, audytorzy wewnętrzni) lub podmioty zewnętrzne o uprawnieniach nadzorczo-kontrolnych (regionalne izby obrachunkowe, Najwyższa Izba Kontroli), bądź wyspecjalizowane agencje rynkowe (analizy, raporty, sporządzanie ratingów).…”

“…Posiada ona jednak kilka poważnych wad, a mianowicie: powtarzanie błędów z okresów poprzednich, zbyt duży wpływ układów i powiązań personalnych występujących wśród osób odpowiedzialnych za tworzenie budżetów, marno trawstwo ograniczonych zasobów finansowych. Według A. Wildavsky' ego klasyczny proces tworzenia budżetu tą metodą ma charakter rutynowy i prowadzi do odwzorowania przeszłej struktury wydatków 18 .…”

“…W przeciwnym razie, zawęża to pole manewru środkami finansowymi, zmniejszając sprawność działania władz samorządowych. Należy zgodzić się z K. Surówką i K. Owsiak, że "władztwo finansowe samorządu terytorialnego zarówno po stronie dochodowej, jak i wydatkowej, będące atrybutem jego samodzielności finansowej, ograniczone jest do dysponowania środkami finansowymi pochodzącymi z okrojenia dochodów pierwotnych, to znaczy środkami, w przeważającym zakresie, niewypracowanymi przez dysponentów tych środków, lecz oddanymi do dyspozycji poprzez repartycję dochodów pochodzących od sektora prywatnego" 18 .…”

“…W zasadzie zespolenia należy zwrócić uwagę na jej szczególny aspekt, uwzględniający dwa typy działalności, składające się na całość. Działalność ta obejmuje decyzje w dwóch sferach: inwestycji i eksploatacji, które ekonomicznie są komplementarne i substytucyjne 18 . W każdej z tych działalności ponoszone są koszty, a często występującą nieprawidłowością jest zawężanie kryterium oceny i wyboru (na ogół minimalizacji) tylko do jednego z tych etapów.…”

“…Jednocześnie odmiennego znaczenia (w tych uwarunkowaniach prawnych) nabiera polityka zadłużania się samorządu i zarzą- dzania długiem w różnych przedziałach czasowych. Zbyt wysoki przyrost wydatków bieżących w relacji do dynamicznych zmian dochodów prowadzi do obniżenia potencjału inwestycyjnego, a tym samym spowolnienia procesów rozwoju lokalnego 18 . Nadwyżka operacyjna może być pomocna przy tworzeniu wskaźników finansowych, które będą przydatne w ocenie możliwości finansowania wydatków inwestycyjnych (majątkowych) środkami własnymi.…”