Afşin-Elbistan Termik Santrali Çevresi Hafriyat Döküm Alanlarında Dikili Fidanların Kuruma Nedenleri Üzerine Araştırma

Abstract

Afşin Elbistan Termik Santrali çevresi hafriyat dökülmüş alanlarda toprak erozyonunu önlemek amacıyla 1987 yılından başlayarak bugüne kadar 907 hektar araziye büyük çoğunluğunu çam (Pinus nigra) ve yalancı akasya (Robinia pseudoacacia)'nın oluşturduğu fidanlar dikilmiş ve son yıllarda söz konusu fidanlarda kurumalar (%27) gözlenmiştir. Araştırma kapsamında, ağaçların kuruma nedenlerini saptamak amacı ile 2012-2013 yılları arasında toprağın fiziko-kimyasal yapısı, sıcaklık ve nem oranı, hava kirliliği ve zararlı böceklerin etkisi gibi faktörler incelenmiştir. Alınan toprak örneklerinde pH (8,5), kireç oranı (%24,5) yüksek düzeyde, organik madde yönünden ise yoksun bulunmuştur. Toprak, kül-cüruf karışımından oluşmakla, bu karışımın da yüksek miktarda Ni, Zn, Pb vs. gibi elementler kaydedilmiştir. Ayrıca kontrol arazilerle kıyaslandığında toprak sıcaklığının 1,5-1,7 º C yüksek, nemliğin ise % 5-7 oranında düşük olduğu gözlenmiştir. Santral bacalarından çıkan emisyonların bileşiminde CO2, NO ve SO2 içeren zehirli tozların bitki yapraklarında yanıklara neden olduğu, böyle yaprakların kuruyarak döküldüğü ve sonuçta ağaçların kuruduğu gözlenmiştir. Ağaçlandırılmış arazilerde 5 takıma ait toplam 9 zararlı böcek türü tespit edilmiş, ancak bunların da popülasyon düzeyi düşük olmakla fidanların gelişimine pek etki sağlamadığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak fidanların kurumasının; toprağın kimyasal yapısı, hava kirliliği ve nem oranının düşük seviyede olmasından kaynaklandığı ihtimal edilmektedir.