AISI 430 Çeliklerin Derin Kroyonejik İşlem Sonrası Mekanik ve Mikroyapısal Özelliklerinin İncelenmesi

Abstract

ÖzKriyojenik işlem günümüz endüstrisinde paslanmaz çeliklere uygulanan ve geleneksel ısıl işleme alternatif olarak hızla yayınlaşan bir ısıl işlem çeşididir. Literatürde paslanmaz çelikler üzerine yapılan sığ kriyonejik işlemin etkileri araştırılmakla birlikte derin kriyonojik işlem üzerine çalışmaların sınırlı sayıda olduğu görülmektedir. Bu çalışmada derin kriyojenik işlemin (-140 o C) AISI 430 ferritik paslanmaz çeliğinin mikroyapısal ve mekanik özellikleri üzerine etkileri incelenmiştir. Ayrıca geleneksel ısıl işlemle kriyojenik işlemin etkileri karşılaştırılmıştır. Çalışmada ısıl işlem parametresi olarak geleneksel ısıl işlem için 300 o C, 500 o C ve 700 o C'de 1 saat tavlama süresi, kriyojenik işlem için -140 o C'de 12, 24, 36 ve 48 saat bekletme süresi olarak seçilmiştir. Isıl işlem sonrası numuneler optik mikroskop kullanılarak incelenmiş, sertlik ve çekme testine (mini çekme) tabi tutulmuştur. Bulgular geleneksel ısıl işlemde 300 o C'den sonra mekanik özellikler azalırken, kriyojenik işlemde ise akma dayanımı için optimum bekleme süresi 24 saat çekme dayanımı için optimum bekleme süresi 48 saat olarak belirlemiştir. Ayrıca yapılan çalışma kriyojenik işlemin AISI 430 paslanmaz çeliğin mikroyapısı önemli değişikliklere neden olduğunu göstermektedir.