iterjium, konjonktivadan başlayıp korneaya doğru ilerleyen, kanatsı özellikte fibrovasküler doku proliferasyonudur. Piterjium tedavisinde birçok tedavi yöntemi tanımlanmış olsa da piterjium cerrahi bir problem olmaya devam etmektedir. Konjonktival fornikste kısalma, semblefaron gelişimi, korneal melting varlığında ya da kornea santralini de içine alan ileri piterjiumlarda bu sorun daha da büyük olmaktadır. Nüks varlığında; komplikasyon görülme olasılığı artmakta ve tedavi başarı şansı düşmekte-dir.1 Tekrarlayan cerrahiler, limbal bölgedeki bariyer fonksiyonuna zarar vererek, fibroz doku proliferasyonunda artışı beraberinde getirmektedir. Bu komplike hâle gelmiş durum; hastada kızarıklık, batma ve sulanma; yanı Turkiye Klinikleri J Ophthalmol 2017;26(4):297-303 297 İleri Piterjiumda Oral Mukozal Greft Uygulaması Ö ÖZ ZE ET T İleri ve nüks pterjiumlar; klinikte görme keskinliğinde azalma, göz hareketlerinde kısıtlı-lıkla karşımıza gelmektedir. Tedavisinde çoğunlukla klasik cerrahi teknikler yetersiz kalmaktadır. Konjonktival otogreft tekniği kısa cerrahi süresi ve düşük nüks oranları nedeni ile tercih sebebidir. Amniyotik membran greftleri; antiinflamatuar, antianjiyogenik ve antiproteolitik aktivitesi sayesinde skar oluşumunun önüne geçebilmektedir. Konjonktival otogreft ve amniyotik membran transplantasyonunun kombine edildiği çalışmalarda iyi sonuçlar alınmaktadır. Ancak yeterli, sağ-lıklı konjonktivanın olmadığı hastalarda ek cerrahi yöntemler gerekmektedir. Bu durumda mukoza grefti kullanımı düşünülmelidir. Mukoza greftleri oral (bukkal, dudak, sert damak) ya da nazal böl-geden alınabilir. Bu çalışmada, konjonktiva ve dudak mukozası otogrefti ile amniyotik membran transplantasyonunu bir arada uyguladığımız, ileri piterjiumlu bir olgu sunulmuştur.A An na ah ht ta ar r K Ke el li im me el le er r: : Piterjium; muköz membran; transplantasyon, otolog; amniyon A AB BS ST TR RA AC CT T Severe and recurrent pterygium; come out with decreased visual acuity, limitation of eye movements in clinic. Classical surgical techniques are mostly insufficient for treatment. The technique of conjunctival autograft is preferred due to short surgery duration and low recurrence rate. Amniotic membrane grafts; may prevent the scar formation with their anti-inflammatory, anti-angiogenic and anti-proteolytic activity. In studies of amniotic membrane transplantation combined with conjunctival autograft are taken good results. If there is not enough healthy conjunctiva; additional surgical procedures are required. In this situation, use of mucosal graft should be considered. Mucosal grafts can be obtained from oral (buccal, lips, hard palate) or nasal region. In this study; we presented a combined lip mucosa and conjunctival autograft with amniotic membrane transplantation procedure, in a case of severe pterygium.