Anter Kültürü Tekniği ile Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Melez Populasyonlarından Doubled Haploid Bitkilerin Elde Edilmesi

Abstract

ÖzÇalışmada, Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümünde elde edilen 17 F2 ekmeklik buğday melez popülasyonu materyal olarak kullanılmıştır. Ekmeklik buğday genotipleride erkenorta tek çekirdekli dönemde çiçek tozu içeren anterler W14 besi ortamında kültüre alınmışlardır. Bu ortamda gelişim gösteren kalluslar ve yeşil bitkicikler 190Icu rejenerasyon ortamına aktarılarak gelişimleri sağlanmıştır. Çalışmada anterlerden gelişen kallus sayısı, albino bitkicik sayısı, test tüplerine aktarılan yeşil bitkicik sayısı, toprağa aktarılan yeşil bitki sayısı ve spontan double haloid bitki sayıları belirlenmiştir. Yapılan önemlilik testi sonucunda melez popülasyonlarında incelenen tüm karakterlerde genotipler arasında istatistiki olarak önemli farklılık bulunmuştur. Yeşil bitkicik sayısı 1.0-25.25, kallus sayısı 128.75-2.25, tüplere aktarılan bitkicik sayısı 1.0-24.0 adet, toprağa aktarılan bitki sayısı ortalama olarak 0.00-17.50 adet, spontan double haploid bitki oranı %0.00-55.00 arasında değişmiştir. En fazla seraya aktarılan bitki sayısı 17.30 adet ile Sagittario x Pehlivan ve 9.50 adet ile Sagittario x Luzanovka melez popülasyonundan elde edilmiştir.

Çavdarda (Secale cereale L.) Anter Kültürü ile Kallus Oluşumu ve Bitki Rejenerasyonu Üzerine Genotip, Soğuk Uygulama ve Besi Ortamlarının Etkisi

“…Anter kültürü ile double haploidlerin hızlı üretimi bitki ıslahında genetik ilerleme için önemli ve ümit verici bir yöntemdir (Islam ve Tuteja, 2012). Double haploid (DH) bitkilerin kullanılmasıyla genetik ve ıslah çalışmaları hızlanmakta, kolaylaşmakta (Başer, Korkut, Bilgin, ve Balkan, 2016) ve yapılan çalışmalarda kısa zamanda seleksiyon etkinliğini artırmak ve homozigotluğu sağlamak için arpa (Çeliktaş ve Hatipoğlu, 1997), triticale (Eudes ve Amundsen, 2005;González ve Jouve, 2000), buğday (De Buyser, Henry, Lonnet, Hertzog, ve Hespel, 1987) ve çavdar (Khanna ve Raina, 1998;Ma, Guo, ve Pulli, 2004;Ponitka ve Ślusarkiewicz-Jarzina, 2004;Trejo-Tapia vd., 2002) gibi kendine ve yabancı tozlaşan tahılların ıslah programlarında kullanılmıştır.In vitroda double haploid üretimi büyük oranda genotipe bağlıdır (Begheyn, Lübberstedt, ve Studer, 2016).Çavdar doku kültürü çalışmalarında (Bazylewska, Broda, Mikołajczyk, ve Pluta, 2015;Targońska, Hromada-Judycka, Bolibok-Bragoszewska, ve Rakoczy-Trojanowska, 2013;Zimny ve Michalski, 2019) özellikle anter veya mikrospor kültürü yoluyla double haploidlerin üretiminde en zorlayıcı türlerden birisi (Mikołajczyk, Broda, ve Weigt, 2012) olup, çavdarda double haploidlerin üretimini arttırmak için farklı çalışmalar yapılmıştır (Immonen, 1999;Immonen ve Anttila, 1999). Çavdarda anter kültüründe yaşanan sorunlar düşük bitki rejenerasyonu ve yüksek albino oranıdır (Ma vd., 2004).…”