Arkeolojide Anıtsallık Ve Karia’da Anıtsal Mezar Mimarisinin Gelişimi Üzerine Bir Değerlendirme

Abstract

ÖZ İnsanlık tarihinin belki de en önemli olgusu kişinin varlığı ve ölümüdür. İnsan, kaybedilenleri anma ve varlığının izlerini bu dünyada bırakma aracı olarak anıtlar inşa etmiştir. Anıt, tarihte yaşanmış büyük olayları, önemli kişilerin hatıralarını sonraki kuşaklara aktarmak için yapılmış olsa da, esas olarak insanın dünyada bir iz bırakma çabası olarak nitelendirilmektedir. Anıtlar, küçük bir mezar taşından, firavunların büyük ölçekli mezarlarına, dikili taşlardan, tarihteki önemli kişilerin kahramanlık hikayelerinin tasvir edildiği heykellere, insanın var olma, hatırlanma ve iz bırakma güdüsünü temsil etmesi gibi amaçlarla yapılmıştır. Anıtsallık kavramının kullanımı, mimaride, sanat tarihinde özellikle arkeoloji gibi birçok akademik disiplinde yaygın olarak bulunmakta; ancak arkeoloji literatüründe anıtsallığın tanımının tam olarak yapılmamış olması bu kavramın esasen mimarlık disiplini içerisinde değerlendirilmesine yol açmıştır. Bu nedenle çalışmamızda öncelikli olarak anıt/anıtsallık kavramı üzerinde durulmuş ve arkeolojide anıtsallığa yaklaşım irdelenmiştir. Çalışmamız içerisinde yer alan bir diğer bölümde ise; Karia Bölgesi sınırları içerisinde yer alan yerleşimlerdeki anıtsal mezar mimarisinin, MÖ 6.yy’dan başlayarak MS 2. yy’a kadar, gelişimi ortaya koyulmaya çalışılmıştır.