Arkeolojik Eserlerde Dexiosis Jestinin Anlamı: İkonografik Bir İnceleme

Abstract

Temelde basit bir tokalaşma sahnesini tanımlayan dexiosis, içerik olarak dönemsel farklılıklara sahip ya da en azından zaman içerisinde bu temel anlamı dışında birçok farklı duygusal anlamları içinde barındıran bir simgedir. Bu simge, Antik Çağlar’da ikonografik olarak bilindiği kadarıyla Assur Krallığı’ndan Geç Antik Döneme değin farklı bölgeler ve toplumlar tarafından özümsenmiştir. Her toplumda kendine yönelik bir anlam bulmuş olan bu simge, genel olarak antlaşma (evlilik, destek vb.) ve ayrılık gibi durumların sembolü olarak karşımıza çıkmaktadır. Antik Çağlar’da tokalaşma konulu sahneler, pek çok duygu ve düşüncenin ikonografik eserler eşliğinde betimlenmesini ifade eden aracı bir simge olarak dikkat çekmektedir. Tarihsel süreç içerisinde dexiosis sahneleri, özellikle kabartmalı blok, seramik, mezar steli, duvar resmi, lahit, urne, madeni kap kacak, bulla, mozaik, numizmatik gibi ikonografik tasvir barındıran eserlerde yoğun olarak görülmektedir. Dexiosis sahnesi, bu tür eserler aracılığıyla da farklı duyguları ön planda tutan bir anlayışın temsilcisidir. Bu çalışma kapsamında dexiosis sahneleri olan eserlerden seçilen bazı ikonografik veriler, anlamsal özellikleri ile farklı arkeolojik malzemeler üzerinde kullanımları dikkate alınarak değerlendirilecektir.